Boeken kopen en lezen doen de boekgrrls het hele jaar door, maar een
hoogtepunt is de Boekenweek. De keus van één van de grrls viel op HhhH,
het veelgeprezen debuut van Laurent Binet met als ondertitel: Himmlers
hersens heten Heydrich.
'Himmlers hersens heten Heydrich'. Dit was één van Heydrichs bijnamen
bij de SS. Binet had als titel liever Operatie Anthropoïde gezien. Maar
de uitgever weigerde: te SF-achtig.
Wat bezielt een mens een boek te gaan schrijven over een beroemde en
uitvoerig gedocumenteerde verzetsactie in Praag '42? Boeken zijn erover
geschreven. Films erover gedraaid. Tik op 't net Heydrich' in of
'Lidice' of 'Operatie Anthropoïde' of 'Jan Kubis en Jozef Gabcik', en je
weet er alles van. Heb je bovendien filmpjes kunnen zien op Youtube.
De feiten
Dus even de feiten. Reinhardt Heydrich (1902 -1942) groeide uit tot
SS-kopstuk. Rechterhand van Himmler. De keiharde baas in het bezette
Tsjechië. Organisator van de Endlösung. In mei 1942 pleegden twee
Tjecho-Slowaakse verzetstrijders, als parachutist gedropt uit Londen,
een spectaculaire aanslag op hem. Heydrich bezweek aan de verwondingen.
De wraak werd gruwelijk.
Binet (1972) was als jongere al gefascineerd door dit spannende verhaal,
dat zijn vader hem vertelde. Bracht zijn militaire diensttijd door in
Praag als docent Frans. Werd verliefd op die stad (die liefde straalt
door het boek). Hier was 't destijds dus allemaal gebeurd! Bij toeval
vond hij de kerk waarin de verzetslui zich na de aanslag schuilhielden -
het is een plek van herdenking geworden. Hij bezocht een museum, nam
documenten mee. En voor Binet werd het duidelijk: er moest een roman
over geschreven worden.
Waarheidsgetrouwe roman
Hoe weet ik dit allemaal? Gewoon - het staat in het boek. Want Binet
schreef wat hij noemt een 'infraroman'. Een waarheids- getrouwe roman
moest het worden. Geen onbewezen feiten (was die Mercedes nou groen of
zwart?), geen verzonnen dialogen, geen vage gedachtespinsels, geen
psychologische duiding.
Toch een roman met personen (geen personages!) en met een duidelijke
spanningsboog. En zo werd ook Binet een ik-persoon, die worstelt met
alle beschikbare info. Een voorbeeld: "Niet te geloven. Ik heb net nog
een boek gevonden over de aanslag. Het heet Like a Man van een
zekere David Chacko'. ........'Als Chacko schrijft:' Je kon langs
verschillende wegen naar de burcht, maar Heydrich, de showman,kwam
altijd door de hoofdingang, waar de wacht stond', ben ik gefascineerd
door zoveel zelfvertrouwen. Ik vraag me af: hoe weet hij dat? Hoe kan
hij er zeker van zijn?"
Zijn boek zou uiteindelijk 257 vaak zeer korte, flitsende hoofdstukjes
gaan omvatten. Soms doorlopend over 'het geschiedenisverhaal'. Dan weer
onderbroken door gestrubbel, bijvoorbeeld als hij, al werkend, wordt
geconfronteerd met het succes van Littell's De Welwillenden. Pure
fictie. Hij noemt 't na
enig nadenken een 'Houellebecq bij de nazi's.'
Ik las zijn boek natuurlijk geinteresseerd, anders was 'k er niet aan
begonnen. In eerste instantie wat verbaasd - hallo, deze info kan 'k ook
elders opzoeken! Geleidelijk aan meer geboeid en uiteindelijk werd 't
zowaar een fascinerend en spannend verhaal.
Knap gedaan, da's zeker. Binet kreeg voor dit boek de Prix Goncourt du
Premier Roman 2010.
Mart
redactie Janneke