Al een jaar of 10 geleden zag ik op tv de serie 'the
crow road'. Een fantastisch verhaal, gebaseerd op de gelijknamige
roman van
Iain Banks. Ik ging toen op zoek naar het boek, kon dat niet vinden,
en kocht in plaats daarvan het debuut van deze schrijver: 'the wasp
factory'. Ik ben er al een paar keer eerder in begonnen, maar telkens
gestopt want het is behoorlijk griezelig (de blurb meldt terecht: Enter
- if you can bear it - the extraordinary private world of Frank). Nu
echter vond ik de moed om door te lezen.
The wasp factory is het debuut uit 1984 van de in 1954 geboren Schotse
schrijver
Iain Banks, naar het Nederlands vertaald als De wespenfabriek.
Het verhaal:
Frank is een zwaar gestoord joch van 16 jaar. Hij woont met zijn vader
op een schiereilandje ergens in Schotland (vlakbij Porteneil, dat, zo
vermoed ik, een verzonnen plaatsje is). Eigenlijk bestaat Frank niet,
hij is nooit bij de Burgelijke Stand aangegeven. Ze doen net alsof hij
regelmatig komt logeren op het eiland. Frank gaat dus ook niet naar
school, zijn vader onderricht hem zelf, thuis.
Frank heeft als klein jongetje een ongelukje gehad, en dat maakt hem
anders dan andere jongens. Wat er precies mis is gegaan wordt pas aan
het eind van het boek duidelijk, dus daar ga ik niet op in, maar je weet
wel al snel dat hij moeilijkheden heeft met naar het toilet gaan.
Omdat hij de hele dag op het eilandje is, en geen leeftijdsgenoten heeft,
vermaakt Frank zich met bizarre spelletjes. Zo heeft hij een machine
gemaakt waarin hij een gevangen wesp op twaalf verschillende manieren
aan zijn eind kan laten komen, de ene manier nog wreder dan de andere.
Uit de manier waarop de wesp sterft, leest Frank tekens voor de toekomst
af. En deze wasp factory is maar een van de bizarre tijdverdrijven die
Frank bezig houdt.
Heel koel vertelt hij over de doden die hij op zijn geweten heeft. Zijn
jongere broertje, een nichtje, een neef. Allemaal welbewust omgebracht
door Frank, maar niemand kan hem beschuldigen.
Frank is niet de enige gestoorde zoon. Zijn broer Eric is aan het begin
van het boek ontsnapt uit een gesloten inrichting. Frank weet dat hij op
weg is naar huis. Vol verwachting en angst wacht Frank op de terugkeer
van Eric.
Als Eric eenmaal zover is, volgt de zinderende ontknoping van het boek.
Althans, die was zinderend geweest als de waarheid over Frank niet aan
het licht was gekomen. Daardoor zakte voor mij het boek een beetje in.
Fascinerend, geweldig, maar zo griezelig. Ik weet niet of ik het iemand
aan durf te raden. Een paar voorbeeldjes:
"I hope you weren't out killing any of God's creatures."
I shrugged at him again. Of course I was out killing things. How the
hell am I supposed to get heads and bodies for the Poles (dit zijn een
soort totempalen die het eiland moeten beschermen, Else) and the Bunker
if I don't kill things? There just aren't enough natural deaths.
-------------------------------------------
My brother Paul was five when I killed him. I was eight. It was over two
years after I had subtracted Blyth (...) that I found an opportunity to
get rid of Paul. Not that I bore him any personal ill-will; it was
simply that I knew he couldn't stay.
-------------------------------------------
Else
juli 2006
|
Iain Menzies Banks (born on February 16, 1954 in Dunfermline,
Fife) is a Scottish writer. As Iain M. Banks he writes science fiction;
as Iain Banks he writes literary fiction.
(meer bij
Wikipedia)
|