New York, de jaren zestig. Ik-persoon, Kate, bezoekt met Val,
waarschijnlijk haar partner, een fototentoonstelling en ziet daar een
bekende hangen: Tinker Grey. Hij is geportretteerd in twee
hoedanigheden: in goede doen, en als enigszins verlopen figuur.
Het zien van die foto's brengt Kate terug in de tijd.
New York, laat jaren dertig. Men probeert de slechte crisisjaren
tevergeten, nu de economie - door toedoen van de oorlogsdreiging
in Europa - weer wat aantrekt. Kate Kontent is de dochter van een
Russische immigrant, uit New York. Zij woont in een pension voor nette
meisjes, waar ze Eve Ross
leert kennen, een meisje dat uit het Midwesten naar New York is gekomen
om een eigen leven te leiden, los van haar rijke en bezorgde ouders.
'Ik wil overal onder, zegt ze, 'behalve onder iemands duim.'
Met een beperkt budget gaan ze Oudejaarsavond 1937 in. Ze gaan naar een
nachtclub in Greenwich Village om naar muziek te luisteren en te
drinken. Later willen ze ergens een hapje eten, en dan weer naar huis.
Maar als er een jongeman - die er niet alleen knap uitziet, maar ook
rijk - de bar inkomt, en ook nog zonder gezelschap, gooit Eve alle
remmen los. 'Die is voor mij', zegt ze. Zo komt Tinker Grey in hun
leven, en in de volgende weken zullen de meisjes hem leren hoe je zo
goedkoop mogelijk aan je vertier komt, terwijl hij hen meeneemt naar
dure gelegenheden. Tot die fatale avond waarop ze een auto-ongeluk
krijgen, en Eve getekend zal zijn voor het leven. Tinker voelt
zich duidelijk schuldig, hij kiest nu voor Eve, terwijl hij anders
misschien wel eerder Kate gekozen had.
Tinker en Eve verdwijnen naar de achtergrond maar blijven een rol
spelen in het leven van Kate. Zij weet zich door steeds de juiste
keuzes te maken op te werken. Ze heeft diverse relaties, en veel
vrienden, blijft een beetje in dezelfde kringen ronddolen, maar dat
haar gelukkig? Zijn de geruchten over Eve en Tinker waar? Wat is de rol
van Anne Grandyn?
'Een kwestie van hoffelijkheid' slaat op meerdere situaties, maar
vooral, denk ik, op het feit dat Tinker bij Eve blijft, maar het
verwijst zeker ook naar dat boekje van George Washington, dat hij
schreef onder de titel 'de regels voor beschaafd gedrag in
gezelschap en tijdens conversaties'. Dit boekje blijkt Tinkers leidraad
in het leven, waaruit Kate de conclusie trekt dat hij nep is. Maar of
ze daar gelijk in heeft? Overigens staat dit boekje
afgedrukt achter het verhaal. Leuk! En helemaal niet zo gek om deze 110
regels als leidraad te gebruiken!
'Draai anderen de rug niet toe, vooral niet als u spreekt. Breng geen
tafel in beweging, waaraan een ander leest of schrijft. Leun er evenmin
op.' Die George Washington was zo gek nog niet.
Terug naar de roman. Die schetst het leven in de jaren voor de tweede
wereldoorlog losbarstte, maar dan eigenlijk alleen de nepzijde: de
verkwisting, de leegheid, het losbollenbestaan. Kate blijkt zich er
enigszins aan te kunnen onttrekken, en biedt samen met een enkele
vriend wat weerstand. Maar ook in haar vriendenkring (hm, zijn dat
vrienden?) wordt behoorlijk gedronken en met geld gesmeten. De stijl is
meeslepend, en je leest het boek vlot uit, ondanks de kleine
eigenaardigheden die een redacteur weg had moeten werken. Het kan
volgens mij niet dat je eerst iemand omschrijft als een vrouw van begin
vijftig, terwijl je enkele alinea's later zegt dat je haar haar
leeftijd nauwelijks kunt aflezen. En dat je eerst zegt dat er in de
relatie met iemand geen ongemakkelijke stiltes zijn, terwijl je even
later zegt dat je met dezelfde persoon een ongemakkelijke stilte deelt.
Maar de droge humor, de veelheid van belevenissen in zo'n korte tijd
laten je die foutjes snel vergeten. Leuk accentje: ieder deel begint
met een foto, uit bovengenoemde tentoonstelling neem ik aan.
Marjo
 Nog maar net de laatste bladzijde
omgeslagen. Jammer, want Een kwestie van hoffelijkheid van Amor Towles
is een topper. Het was moeilijk kiezen. Sneller gaan lezen omdat je
wilt weten hoe het verhaal zich ontwikkelt of juist langzamer omdat het
zo’n mooi geschreven boek is. Ik kan me eigenlijk niet herinneren dat
ik dat eerder zo sterk heb gehad.
Ik las de Engelse versie en hoewel ik boeken niet zo gauw
zal kiezen of afwijzen op basis van de omslag had ik in dit geval door
de omslag toch even twijfel of dit een boek voor mij zou zijn. Dat was
na het lezen van de Preface al helemaal over. Voor een belangrijk deel
door de schrijfstijl maar ook doordat het verhaal begint met een bezoek
van de hoofdpersoon, Katey Kontent, aan een fototentoonstelling van
Walker Evans, een van de grote voorbeelden voor mij als
amateurfotograaf. Het zijn foto’s van forensen in de ondergrondse van
New York. De “subway”-foto’s worden door Towles zo treffend beschreven
dat het al meteen duidelijk was dat ik 330 pagina’s leesplezier kon
verwachten.
De karakters zijn goed neergezet, authentiek. Een meeslepende
schrijfstijl, volstrekt passend bij de jaren dertig, scherpe dialogen.
Mijn boek zit inmiddels volgeplakt met post-it briefjes bij teksten die
ik nog eens wil lezen of in mijn blog als voorbeeld wil geven. Daar is ook de
volledige recensie te lezen.
Uitgeverij Orlando maakte een
afspeellijstin iTunes van de muziek die in Een kwestie van
hoffelijkheid beschreven wordt en zo zit ik nu onder het genot van
de klanken van o.a Benny Goodman, Ella Fitzgerald, Fred Astair en Billy
Holliday deze recensie te schrijven. Het verhaal van Katey, Eva en
Tinker begint op oudejaarsavond 1937. In Een kwestie van
hoffelijkheid blikt Katey terug op deze periode in haar leven nadat
ze in 1966 een tentoonstelling van de fotograaf Walker Evans had
bezocht. Het waren portretten van mensen die Walker Evans eind jaren
dertig met een verborgen camera schoot in de metro van New York Op twee
van de foto's herkent Katey Tinker Grey, de man die destijds een
onvergetelijke indruk op haar maakte en die na een onstuimige tijd weer
uit haar leven verdween. Lees hier de volledige recensie
Met Een kwestie van hoffelijkheid schreef Amor
Towles een fantastisch debuut waarin hij het onstuimige en kwetsbare
leven van een aantal jonge mensen op een zeer levendige manier weet te
verbeelden. En met een aantal sterk neergezette beschrijvingen schetst
hij haast moeiteloos de sfeer en omgangsvormen die er destijds
heersten. Het resultaat is een prettig leesbare roman vol intriges,
ambities en onverwachte wendingen. Ik ben dan ook heel benieuwd naar
een volgend boek van deze schrijver.
|
Amor Towles
foto David Jacobs
George Washington's
Rules of Civility
|
