> Afgelopen oktober werd een goede bekende van mij
getroffen door Acute Leukemie. In m'n zoektocht naar informatie kwam ik het boek
"Leven voor de Dood" van Jerome Groopman tegen. Groopman is hoogleraar in de
immunologie aan de medische faculteit van Harvard, hoofd experimentele geneeskunde van het
Beth Israel Diaconessenhuis en een van 's werelds gezaghebbendste onderzoekers op het
gebied van kanker en aids.
In "Leven voor de Dood" belicht Groopman via acht portretten van patiënten
die oog in oog hebben gestaan met de dood een aantal cruciale menselijke vragen zoals:
Waarom stijgen sommige mensen boven zichzelf uit door de wetenschap dat ze een
dodelijke ziekte hebben, terwijl anderen er geestelijk door gebroken worden?
Hoe kunnen we lering trekken uit zo'n uitzonderlijke tijd en die lessen toepasen op ons
eigen leven?
Het boek is geschreven in de traditie van o.a. Oliver Sacks en Elisabeth Kübler-Ross.
Eerlijk gezegd had ik verwacht, dat ik me door het boek heen zou moeten worstelen, maar
niets is minder waar.....ik heb het boek in een adem uitgelezen. In glasheldere taal
beschrijft JP niet alleen het gevecht van deze 8 mensen tegen hun ziekte, maar stelt hij
zichzelf ook zeer kwestsbaar op door de lezer deelgenoot te maken van z'n eigen vragen en
onzekerheden. Ik vond het boek op een bepaalde manier bemoedigend door te lezen over de
meest recente ontwikelingen rond kanker en aidsbestijding, maar ook doordat de
"dood" hier als onlosmakelijk verbonden met het leven werd beschreven....en dat
willen we in onze huidige maatschappij, waarin maakbaarheid en volmaaktheid zo de
boventoon voeren nog wel eens vergeten.
Een stukje uit het portret van Matt:
"Pater Daley antwoordde dat God goed was geweest voor Matt, dat zijn liefde hem
had bereikt via de handen van de doktoren en de zusters. Het klopte echter gewoon niet.
Matt vroeg Billy en Pater Daley, waarom God hem dan eerst leukemie had gegeven. Pater
Daley zei dat de rechtschapenen lijden en dat zij daardoor later in het koninkrijk der
hemelen terechtkomen. Matt antwoordde echter dat hij helemaal niet rechtschapen was, en
zeker geen heilige, maar gewoon en normaal jongetje van tien in Brighton, Massachusetts.
En waarom moest hij trouwens lijden om in de hemel te komen? Pater Daley legde uit dat de
mens het antwoord op die vraag niet kende, aleen God. Matt besloot dat totdat deze
onopgeloste vraag beantwoord was, hij niet meer kon geloven. Drie jaren gingen voorbij.
Matt hoefde steeds minder op controle bij Dr. Samuels. Zijn bloedonderzoeken waren prima.
Zijn kracht en coördinatie kwamen helemaal terug. Ondanks alle chemotherapie was hij de
pubertijd ingegaan en ontwikkelde zich goed.Matt sprak minder over lijden en God. Zijn
adem ging op aan praten over sport met Billy en pater Daley, en over sport en meisjes met
zijn vrienden uit de buurt".
> bedoel je
dat degenen die zelf een ziekte hebben, lering trekken
uit zo'n uitzonderlijke tijd en toepassen op HUN eigen
leven of dat wij als
buitenstaanders er lering voor ons eigen leven uit kunnen halen?
> Misschien ben ik niet duidelijk geweest, maar
de vragen die ik noemde worden door de schrijver gesteld. Een dergelijk ziekteproces,
waarin mensen zo geconfronteerd worden met hun sterfelijkheid loopt voor idereen
verschillend en mensen trekken daar wel of niet lering uit. Materiele zaken bv die altijd
heel belangrijk waren doen plots helemaal niet meer ter zake. Ruzies worden uitgepraat, de
zachte kant van een persoon kan meer naar boven komen. Maar ook de ene persoon berust in
zijn lot, heeft helemaal geen zin in welke behandeling dan ook, terwijl de ander een
ongekende innerlijke kracht in zichzelf naar boven haalt om alle mogelijke behandelingen
te ondergaan.
Ik denk dat we als buitenstaander zeker iets kunnen leren
van dit boek, maar wat je uit het boek wilt halen of misschien kunt halen zal ook weer
afhankelijk zijn van de individuele lezer.Maar dat geldt voor elk boek...toch?
> Een ander boek, dat hier in de VS de discussie over
euthenasie weer op gang heeft gebracht, is "Thuesdays with Morrie", van Mitch
Albom. Een ontroerend verhaal van een professor sociologie die te horen krijgt dat hij nog
zo'n zes maanden te leven heeft. Hij lijdt aan ALS, een vreselijke ziekte waarbij het
zenuwsysteem langzaam afsterft. Een oud leerling, Mitch Albom, bezoekt hem iedere dinsdag
en krijgt op deze manier zijn laatste lessen van zijn meest geliefde professor.
"Learning to die, is learning to live".
De schrijver van dit "verslag" is één van de top sport journalisten van de
US. Professor Morrie Schwartz is gedurende zijn laatste maanden ook verschillende malen
geinterviewd voor tv. Dit klinkt waarschijnlijk vreselijk Amerikaans Sensationeel
Sentimenteel, maar wat ik er van gezien heb, werd het heel zakelijk en daardoor uiterst
ontroerend gepresenteerd.
Een aanrader voor iedereen, maar zeker voor diegenen die met een stervende geliefde
wordt geconfronteerd.
> Zijn moeilijke levensvragen alleen maar nodig als het slecht met ons gaat???? Ik
denk van niet.
> Nee, natuurlijk niet ;-). Maar in de praktijk zie ik vaak om me heen dat als het
mensen voorspoedig gaat, alles vanzelfsprekend is, men in het algemeen weinig met dit
soort levensvragen bezig is. Ik vind het altijd zo typisch dat mensen pas op zoek gaan
naar zingeving, betekenis van zaken die er gebeuren, als het om vervelende dingen gaat,
tegenslag, ziekte, dood, etc. Er zijn weinig mensen die na een gelukkige gebeurtenis of
als ze baden in financiele welstand en blakende gezondheid zichzelf de vraag stellen:
Waarom overkomt mij dit? Wat is hier de zin van? En schijnbaar ga je de "gewone,
vanzelfsprekende" dingen in het leven pas waarderen als je eens een flinke opdonder
hebt gehad. Worden we minder verwend van ;-).