"Vorm en Vent"

knipoogtrans.gif (7302 bytes)

Met het rondsturen van deze mail:

"Vandaag kwam mij de volgende mailing van de slaa (stichting literaire activiteiten amsterdam) onder ogen.

(...)'I.M. is mijn grootste provocatie', zei Connie Palmen over de roman die haar dan ook de meest omstreden schrijver maakte in het Nederlandse taalgebied. In dit boek wordt een verhaal verteld dat op veel punten raakt aan een buitengewoon bekende werkelijkheid. Recensenten lieten zich daardoor verleiden om in hun kritieken de grens tussen fictie en werkelijkheid uit te wissen. Sindsdien is het werk van Connie Palmen het middelpunt van wat sterk lijkt op een reprise van de 'Vorm of Vent-discussie' in de Nederlandse literatuur.  (…)

kwam tegelijkertijd deze vraag:

"Wie kan er iets vertellen over de 'Vorm of Vent-discussie' in de Nederlandse literatuur?"

En zoals vaak is er dan een Grrl die daar dan inderdaad iets over weet te vertellen.

"De Vorm of Vent discussie woedde hier in Nederland in de jaren '30 en '40. Het discussiepunt was: wat is belangrijker: de stijl (vorm) of de persoon van de schrijver (vent). Aanhangers van het laatste (en eigenlijk ook de starters van de discussie waren m.n. Menno ter Braak en Eddy du Perron. De heren vonden engagement, stellingname belangrijker dan een mooie stijl, sterker nog: van het laatste gruwden ze in zekere zin. Menno ter Braak heeft zeer scherpe kritieken over het werk van bijvoorbeeld Couperus geschreven. Het impressionistische proza, waarbij zinnenlang over de plooi in een tafelkleed uitgewijd werd vond hij afschuwelijk. (De plooi in het tafelkleed als voorbeeld komt uit een essay van Ter Braak, ik weet helaas niet waar je het stuk kunt vinden).

Een en ander is goed plaatsbaar in de tijd: keuzes maken, goed of fout zijn, paste in de tijd tussen de twee wereldoorlogen. Grote inspiratiebron voor Ter B. en Du P. was 'La condition humaine' een werk van een Fransman uit die tijd waar ik nu de naam van kwijt ben. Schrijvers als Vestdijk en Nescio werden bewonderd door de ventisten (het woord bestaat echt). Het tijdschrift dat ze voor het uitdragen van hun denkbeelden volschreven heette Forum, daarin schreef Ter Braak met name lange en moeilijke essays. Uiteindelijk heeft hij, toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak zelfmoord gepleegd. Hij maakte zich geen illusies over zijn toekomst tijdens die oorlog, stond al als verdacht bekend.

De discussie als zodanig is natuurlijk altijd actueel: gaat het om de ideeën of om de vorm, het mooie?

He, leuk weer een beetje in mijn oude vak duiken. Als je nog vragen hebt...." Irma

(De Fransman waar Irma naar verwijst is: André Malraux. De Nederlandse vertaling van het boek is "Het menselijk tekort".)

Eisjen

 

Terug naar top pagina

Laatste keer bijgewerkt: 16/11/06   Eisjen: http://home.wxs.nl/~vdk/