 Ik
zocht weer eens iets op het net en vond het volgende bij Meander:
"Gedicht Antjie Krog bij schilderij Marlene Dumas. De
Zuid-Afrikaanse dichteres Antjie Krog schreef een gedicht bij het
schilderij van Marlene Dumas "The Particularity of Nakedness",
samen met nog andere dichters en schilders te zien en te lezen op de
internetgalerie van
ekfrastische gedichten, een uniek initiatief in het Nederlandstalig
gebied, gerealiseerd door Boekgrrls:" (Meander,
literair magazine)
Leuk om te lezen dat wij UNIEK zijn. Maar wat is nu ekfrastisch?
Internet noch van Dale geven een oplossing?!!!........
Had
er nog nooit van gehoord, maar ik heb ook even gegoogled en ik geloof
dat het gaat om gedichten / poëzie die direct gelinkt zijn / is aan een
andere kunstvorm, in dit geval schilderkunst. Als je het helemaal zeker
wilt weten kan ik het wel navragen bij de samenstellers van het Meander-nieuws,
die het bericht brachten.
Ekfrasis
is inderdaad Grieks voor beschrijving. Het object van de gedetailleerde
beschrijving is een werk uit de plastische kunst. Het ''beeldgedicht''
is een vorm van ekfrastische poëzie (bijvoorbeeld Hugo Claus: 'Visio
Tondalis' uit 'Een geverfde ruiter') Bron: Lexicon van Literaire termen
Ik
had nog spijt van het gegeven voorbeeld. Ik had natuurlijk Ediths
gedichten moeten noemen bij de beelden van de tentoonstelling van vorig
jaar ! We hebben immers zelf een ekfrastische dichteres in ons midden.
*Grijns*.
Intussen zijn er ook twee bij de tentoonstelling van dit jaar. En later
deze maand ga ik naar Body Talk (Beelden aan Zee) en komen er misschien
nog wat. Wat ik me nog afvraag: is het een term die alleen gebruikt
wordt bij gedichten gebaseerd op beelden(de kunst) of ook op andere
kunstvormen, zoals muziek? Ik kreeg de indruk dat dat zo was. Maar zeker
weet ik het niet, want ik ken de term niet, of hij is héél ver
weggezakt, dat kan ook. Van wie is het Lexicon van Literaire termen en
uit welk jaar is het enz.?
Na
Jop's verklaring uit de Lexicon van Literaire termen te hebben gelezen
nog even op internet gekeken (met weglating van de "t").
Volgens deze
site: Ekfrasis Een levendige, gedetailleerde beschrijving van
personen of zaken. Ook demonstratie, descriptie, diatypose, effiguratie,
enargia, evidentia, hypotypose of illustratie genoemd.
Ik ben zelf ook een liefhebber van de combinatie "woord en beeld"
Ik had de term ook nog niet eerder gehoord, maar het Lexicon is een
heerlijk boek. Lexicon van Literaire Termen Stromingen en genres
Theoretische begrippen Retorische procedés en stijlfiguren
H.van Gorp c.s.
Wolters Noordhoff
ISBN 90 01341578
derde druk 1986
de eerste editie was nog alleen op het middelbaar onderwijs afgestemd,
die moet je niet hebben. Vanaf de derde druk wordt het een erg
interessant boek en zo handzaam! Ik maak uit de tekst op, dat het bij
ekfrastische gedichten om plastische kunst gaat en dan vooral in het
kader van het pictorialisme en de ''ut pictura poesis'' en dan word je
naar die twee onderwerpen doorverwezen. Het laatste is de artistieke
praktijk waarbij de twee kunsten als tweelingzusters werden voorgesteld,
poëzie als sprekend schilderij en schilderkunst als een stom gedicht.
Na allerlei uitleg en voorbeelden word je dan naar het lemma
beeldgedicht doorgestuurd, waaruit weer blijkt dat er ook verzonnen
beeldgedichten bestaan die een niet bestaand kunstwerk oproepen.
Het enige nadeel van dit boek is dat ik de indruk krijg niet veel
opgestoken te hebben in mijn studie. Wat dacht je van Mot-chose/mot-signe
een onderscheid van Sartre, psychokritiek, Midrasj enzovoort.. Heel
fraai zijn de overzichtsartikelen over bijvoorbeeld dandyisme, dadaïsme,
het chanson, noem maar op. Geruststellend idee zo'n extern geheugen in
de kast
en door de doorverwijzingen naar een ander artikel blijven het behapbare
stukjes. Door die goede opzet word ik er niet moedeloos van, maar blijf
geïnteresseerd .
En ik heb dus razendsnel een link gemaakt op onze Ekfrastische Pagina
naar Edith
haar gedichten. Blij dat je ons er op wijst Jop!
ekfrasis is beschrijving en een beschrijving kan inderdaad zo breed zijn
als de retoricasite aangeeft, maar wordt er gesproken van een
ekfrastisch gedicht, dan vernauwt de betekenis zich naar een gedicht dat
een object uit de plastische kunst beschrijft. Ter vergelijking: een
beschouwing kan over van alles gaan, maar ben je lid van een
beschouwende kloosterorde dan wordt er beslist niet van alles beschouwd
;-)
jop die op achtjarige leeftijd zo'n zwijgende non het toppunt vond en
dus, nog geheel gespeend van zelfkennis, zelf non wou worden
N(a)ou(w),
vooruit dan maar ;-). En ik maar blijven hopen dat het ook op een
gedicht gebaseerd op een muziekstuk kon slaan...
Een mooi overzicht van dit type poëzie, mét het bijhorend
beeldmateriaal staat in de bloemlezing van T. van Deel, Ik heb het Rood
van 't Joodse Bruidje lief. (bron: Google) en nou ben ik
uitgeëkfraseerd.
Een website over beeldgedichten
op Bruegels "Val van Icarus" En deze website Ut
pictura poesis:
“as is painting so is poetry,” is
often either implicitly or explicitly reversed to “as is
poetry so is painting,” to indicate an extended analogy,
if not an identification, between the two media.
Zeer zeker. Zeer bedankt. Nu, omgekeerd, nog een verzameling gedichten
gebaseerd op beeldende kunst én muziek ;-) Zelf heb ik intussen twee
gedichten die in de laatste categorie vallen, een gebaseerd op een deel
van een suite
van Bach, een op Canto
Ostinato van Ten Holt. Heel leuk om te doen. Wil er nog meer maken.
In de nieuwste bundel van Ramsey Nasr, Onhandig bloesemend, staan twee
cycli gebaseerd op muziekstukken van Schubert en Sjostakovitsj. Lekker
oprekken, die definitie, ben ik altijd vóór. Niet dat de benaming er
uiteindelijk veel toe doet, trouwens :-)
Edith ik heb zojuist je beide ekfrastische gedichten gelezen. Vind ze
heel mooi, Canto
Ostinato heb ik vorig jaar gehoord, het had voor mij nog eindeloos
mogen doorgaan, evenals jouw gedicht dat ik er zeer passend bij vind
Het is wat je noemt een eindeloos stuk ;-) Ik heb het een paar jaar
geleden gehoord in het Vondelpark, uitgevoerd op 2 vleugels en ik heb
ook een cd. Jammer genoeg een recente uitvoering in het Openluchttheater
in het Zuiderpark hier in Den Haag gemist; die was maar liefst met vier
vleugels.
Ik ga nu iets proberen te maken aan de hand van een stuk van de
componist/fluitist Guo Yué, die zo'n tien jaar geleden kort furore
heeft gemaakt in Nederland. Hij probeert de Chinese motieven
toegankelijk te maken voor westerse oren en daar slaagt hij wat mij
betreft goed in. Daar woorden bij zoeken, daar wil ik me nog wel aan
wagen. Of het lukt weet ik nog helemaal niet. Spannend.
"wat
een heerlijk woord, ekfrastisch"
Ik heb steeds de neiging om aan fratsen te denken, net als iemand die
een wesp een weps noemt ;-) Vind het begrip mooier dan het woord omdat
die zo hard op de k botst, maar het is wel leuk om het geleerd te hebben.
Het 'ek' zal wel van dezelfde Griekse stam afkomstig zijn als het 'ec' (uit)
van eclectisch, al schrijven we dat met een c.
|
|
