Kees 't Hart - Ter Navolging



Heb inmiddels een stevig begin gemaakt - ben bijna op de helft - in deze roman. En ik moet zeggen dat 'k me buitengewoon amuseer! Geef maar vast es een indruk. Misschien krijgen sommigen van jullie ook zin! Es kijken of  'k een overzichtelijk beeld kan geven, want 't is een ingewikkelde geschiedenis, hoor! Sjonge - wat een klus heeft de schrijver geklaard.

De hoofdpersoon is een jonge vent (Vincent Gorter) die start met een promotieonderzoek naar de netwerken van Betje Wolff en Aagje Deken. Daartoe heeft hij een (aio)-sollicitatieprocedure lopen bij het
Huizinga-instituut in Amsterdam. Er zijn 4 kandidaten; twee zullen moeten afvallen. Zijn evt. promotor zal prof. Halbertsma zijn, met wiens dochter hij net een heftige vrijage is begonnen.

Vincent is op zijn onderwerp gekomen via nagelaten papieren van zijn vader, die in de jaren-vijftig een Vestdijkiaanse historische roman wou schrijven over het verblijf van de dames in Frankrijk (Trevoux) van 1787 - '96. Dus de tijd van de franse revolutie. De man ging destijds naar Frankrijk, zocht in archieven, hield een dagboek bij en schreef stukkies roman.

Vincent is een archief-friek, Betje /Aagje legden van alles en nog wat
vast, en 'dus' bestaat de roman uitsluitend uit 'documenten'. Erg leuk !! Wat/ wie kwam ik tot op heden tegen?

e-mails, sms-jes, brieven van en naar Vincent; behoorlijk geil als 't om de liefde gaat. Beleefd en zakelijk naar derden. veel dagboekaantekeningen / romanopzetten van vader Jan. correspondentie tussen konkelende hoogleraren over die toelating in A'dam. Frits van Oostrom (!) wil 't met Halbertsma op een accoordje gooien om de kandidaat uit Maastricht (promotor is bekende van Maria v/d Hoeven!) te steunen ten koste van de kandidaat die werkt volgens de principes van Mieke Bal (!). 'Onder
Professoren' in herhaling. Pogingen van Buynsters - schrijver van Een Biografie, 1984 ( = echies) om de activiteiten van Vincent te frustreren. De notulen van de Haagse cultuurcommissie -briefje Deetman (!) - om een grootscheepse herdenking van 'de dames' te organiseren op 5 november '04, de sterfdatum van Betje. en natuurlijk veel citaten uit 't werk van Betje/Aagje.

Waar 't allemaal op uitdraait, weet ik nog niet natuurlijk Vincent gaat
schaamteloos door roeien en ruiten, da's duidelijk. Prive is ie niet vies van een potje vreemdgaan. Z'n wetenschappelijke ontdekkingen tenderen naar mogelijke aardappelsmokkel tot iets met pornografische blaadjes. Wel lees ik veel archieven (al dan niet echt), info over al dan niet echte personages, teksten van Betje / Aagje, al dan niet echt. Een mens zou geheel in de war raken!

Duidelijk is in elk geval da's ik een keer naar De Slegte of zo moet, voor een degelijk geschiedenisboek. De patriotten en de prinsgezinden - hoe zat dat ook al weer? Duidelijk is ook mijn bewondering voor de auteur. Zoveel verschillende schrijfstijlen in een boek!

fragment:
....
Nooit zag men aangenaamer geyl gestreel
En fyn gehoor en lustig zanggekweel
Dat kwam uit mijne welgevulde keel
Waar blyft ghy met uw zaal'ge spuytery
Daar komt het in stroomen aangedropen
En in mijn keel en langs myne lippen lopen
....

Was getekend: Betje Wolff. 

Althans volgens Vincent Gorter, de held-onderzoeker uit 't Harts roman. 

Zo. Uit. En van begin tot end veel plezier gehad. 't Is geen 'prachtige roman' in de gebruikelijke zin des woords, maar dat hadden jullie al begrepen uit m'n eerdere berichten. Geen spannende dilemma's, geen personages aan wie je je echt gaat hechten en m'n ontroerkliertjes hadden ook niks te doen. Maar niettemin. Zeer amusant en intrigerend voor wie 't best leuk vindt iets te lezen over de dames Betje en Aagje en de tijd waarin ze opereerden. De tijd van de strijd tussen de patriotten en prinsgezinden hiero en het gedonder in Frankrijk eind 18e eeuw, toen de koppen rolden onder de guillotine. (Er staan overzichten van slachtoffersin 't boek. Vast echt)

Zoals ik al eerder meldde: centraal staat het voornemen van ene Vincent Gorter om te promoveren op de netwerken van de dames. Daartoe doet ie onderzoek in Friesland en in Trevoux , een plaatsje in de buurt van Lyon. Archieven worden bestudeerd en elke mogelijke bron wordt aangeboord. Daarbij is ie niet vies van trukendozen, een inbraakje, een dwaalspoortje leggen, een anonieme oproep in de Telegraaf etc.

En zoals ik ook al eerder meldde: het boek bestaat geheel uit 'documenten'. Je moet er je kop wel bijhouden. E-mails /brieven van konkelende hoogleraren; van politielui n.a.v. die inbraken; van reflectanten op die advertentie; van Vincent naar vriendin en viceversa, van en naar zijn contactpersonen etc. Ook veel dagboekaantekeningen (van z'n vader uit de jaren '50) en citaten uit archieven, met name uit La France. Heel schattig vond ik V's moeder - die net heeft leren internetten en voorzichtig na lange tijd weer contact opneemt met haar schoonzus (familiegeheim!).

De titel verwijst naar de begraafplaats Ter Navolging in Den Haag. Daar werden de dames begraven - er is (?) nog een plaquette - het graf zou geruimd zijn. De familie Gorter heeft er in het verleden, als nazaten (!), op de sterfdag van Betje een familiereunie gehouden. Dit initatief wordt nieuw leven ingeblazen.

De spanningsboog? Zonder verklapper kan ik melden dat Vincent wordt toegelaten als aio (zie eerdere mail). Wat heeft 'het professorendom' tegen Mieke Bal? Haar naam wordt -tig keer genoemd en haar kandidaat (iets over 'narratieve structuren') wordt bijvoorbaat afgebrand. Daarnaast lopen er natuurlijk meer spanningslijnen. Vincent ontdekt van alles en  nog wat over de dames. Gedocumenteerd (?) en wel. Ik gaf al een voorproefje. En da's 't leuke van dit boek. Waarheid en fictie zijn uiterst slim verweven. Ik kreeg bv geregeld de neiging internet te raadplegen. Die recalcitrante dominee Staal in Friesland- bestond die nou echt? En die franse revolutionair Albitte - nou, volgens mij is die weldegelijk historisch. Uitvoerige documentatie. Maar ja. Zeker weten? Leuk, hoor!! 

Mart
september 2004

 

      relevante links:

  • Kees 't Hart
    Leeuwarden, 1944
    Debuteerde in 1988 met de prozabundel 'Vitrines'. In 1997 ontving hij de Friese Piter Jellespriis voor zijn roman 'Blue Curaçao'. In 1999 werd hij genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs. 
    In maart 2000 werd voor het eerst de Ida Gerhardt Poëzieprijs uitgereikt en wel aan 't Hart voor zijn dichtbundel 'Kinderen die leren lezen' (1998). In 2002 ontving hij voor de roman 'De revue' de Multatuliprijs 
    VPRO-boeken

  • Recensie 8weekly
    De jongste cultuurhaard van Nederland

  • Betje Wolff en Aagje Deken
    Faculteit der Letteren van de Universiteit Groningen


  • Betje Wolff
    Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

  • Betje Wolff (1738-1804) heette tot haar huwelijk met ds Wolff Elisabeth Bekker en werd in Vlissingen geboren. Het werd haar daar al spoedig te benauwd doordat ze weinig vrijheid had om te lezen, te studeren en te schrijven. De vrouwenemancipatie moest nog helemaal op gang komen en we kunnen wel stellen dat Betje Wolff mede de grondlegster is geweest van emanciperende ideeën over de vrouw. Ze trouwde op 19 jarige leeftijd met de veel oudere predikant Wolff , voornamelijk als een vlucht uit het benauwde Vlissingse milieu. Toen Wolff in 1777 overleed ging ze samenwonen met Aagje Deken (1740-1804). Samen schreven ze brievenromans waarvan de roman Sara Burgerhart de bekendste is.
    Wel omvangrijk (160 brieven) maar nog steeds boeiend. Dat blijkt wel uit het feit dat dit boek tot nu toe steeds wordt herdrukt. Heel geschikt voor een leeslijst. Het boek heeft als onderwerp de bewustwording van een meisje van haar mogelijkheid om in vrijheid te kiezen met wie ze wil trouwen en bijvoorbeeld welke schrijvers ze wil lezen. De roman is in 1782 geschreven.
    Collegenet.nl

  • 'Patriotten' is de verzamelnaam voor al degenen die in de jaren tachtig van de 18de eeuw streefden naar een opleving van de Republiek, in cultureel, politiek en economisch opzicht. Ze waren in alle lagen van de bevolking te vinden. Hun politieke tegenstander was de stadhouder, Willem V, die de teloorgang van de Republiek symboliseerde. De voor de Republiek desastreus verlopen vierde Engelse zeeoorlog (1780-1784) deed de kritiek op de stadhouder toenemen. In 1786 waren de spanningen zo hoog opgelopen, dat naar de wapens werd gegrepen. De burgeroorlog tussen de patriotten en de prinsgezinden (de medestanders van Willem V) werd in 1787 in het nadeel van de patriotten beslecht door een Pruisisch leger dat Willem V te hulp kwam. Vele patriotten vluchtten naar het buitenland. 
    Rijksmuseum

  • De Franse Revolutie

  • Lijst van veroordeelden en slachtoffers van de guillotine tijdens de Franse Revolutie

  • Begraafplaats "Ter Navolging"

  • Albitte:
    Le 28 août 1793 : Installation d'un Tribunal révolutionnaire à Marseille: début de la Terreur.Les représentants du peuple Albitte, Escudier, Saliceti, Gasparin et Nioche, précédent avec une extrême rigueur au désarmement général et ordonnent la destruction des armoiries royales et de tous les signes de l'ancien régime. 
    Du 18eme au 20eme siecle
    (
    Albitte was dus werkelijk lid van een revolutionair tribunaal dat rigoreus te keer ging.)

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 22/09/04  Eisjen

Terug naar top pagina