"Buitengewoon mooi. Een diepzinnige meditatie over liefde en dood, gekte
en waarheid, veroordeling en medelijden" staat er op de cover van de
roman "Romulus, mijn vader" van Raimond Gaita. Op de achterflap: "Alles
wat Raimond Gaita schrijft getuigt van een warm hart en een verlichte
geest" volgens Coetzee. Ook staat daar "Gaita is een naaste verwant van
Coetzee: filosofische fictie die de lezer met vragen achterlaat. En net
als Coetzee biedt Gaita geen pasklare morele of intellectuele antwoorden".
De auteur Gaita is in 1946 in Duitsland geboren en is hoogleraar
filosofie in Engeland en Australie. Welja, niet echt een heel bijzonder
levenspad zou een eerste reactie op de vorige zin kunnen zijn. Maar na
het lezen van "Romulus, mijn vader" weet ik wel beter. Deze roman is een
beschrijving van het leven van de vader van Gaita. Uit de toelichting
wordt de suggestie gewekt dat het boek geheel autobiografisch is en dat
slechts van enkele personages de namen om privacryredenen zijn veranderd.
Het boek wordt verteld vanuit de positie van de zoon = de auteur Raimond
Gaita. De vader, Romulus, ontvluchtte Joegoslavie op 13jarige leeftijd.
Romulus kon goed leren maar door omstandigheden was verder studeren geen
optie en Romulus werd uiteindelijk een goed ambachtsman. Hij emigreert
met zijn vrouw en zoon naar Australie in de hoop dat dat beter is voor
de gezondheid van zijn vrouw Christine. Christine is erg labiel en heeft
vele affaires met mannen. Hoewel Romulus en Christine nooit zullen
scheiden brengt Christine meer tijd door met haar minaar Mistru waarvan
ze ook nog 2x in verwachting raakt. Christine is geen goede moeder en
verwaarloost haar kinderen. Raimond groeit op op het platteland van
Australie eind jaren '40/begin jaren '50 van de vorige eeuw. De
omstandigheden zijn werkelijk barbaars en geen omgeving voor een kind om
op te groeien. Maar Romulus wil koste wat het kost Raimond bij zich
houden en hem een goede opvoeding en scholing geven.Christine wordt gek
en pleegt uiteindelijk zelfmoord, evenals haar minnaar Mistru. Ook
Romulus wordt opgenomen in een inrichting na een teleurstellende
liefdeservaring, maar herstelt daar zo goed en zo kwaad als het kan van
en wordt weer redelijk gelukkig met Milka. So far de grove contouren van
het verhaal, waar misschien nog wel wat meer over te vertellen is, maar
daarvoor kun je het boek zelf gaan lezen.
Wat het boek zo sterk maakt is de tedere wijze waarop Gaita zijn vader
portretteert met zijn zwakke en zijn sterke kanten zonder in softe
beschrijvingen te vervallen. Romulus is een intelligente man, m.n. op
emotioneel vlak, die graag verder had willen studeren maar uiteindelijk
tevreden is met wat hij heeft. Hij zoekt de waarde van het leven in de
vriendschappen en de relaties die hij aangaat. Dat hij daarin zwaar op
de proef wordt gesteld, maakt van hem een geestelijk wrak. Niet aan het
harde werken en de ontberingen gaat hij kapot, maar door de geestelijke
tikken die hij keer op keer krijgt uitgedeeld. Romulus kan dat allemaal
redelijk aan tot hij een jaar of 40 is. Raimond is dan een jaar of 16.
Romulus draait dan door en zal daar nooit helemaal van herstellen. Het
is vanzelfsprekend dat Raimond Gatta is wie hij is door het zijn eerste
20 levensjaren en het leven van zijn vader.
Het is mooi om te zien hoe het accent in het 1e deel van het boek
verschuift van een beschrijving van het leven van Romulus naar het 2e
deel waar het accent iets meer ligt op de verteller, de zoon Raimond,
die het leven en het handelen van zijn vader probeert te begrijpen en te
verklaren vanuit filosofisch optiek. Dat gebeurt niet opdringerig en
gaat terloops en subtiel.
Wat mij betreft: een aanrader.
Marjan P.
|
Ambo Anthos uitgevers
ISBN 9026318111
179 pagina's
1998, 2004 (Ned. vertaling)
Op zijn dertiende ontvluchtte Romulus Gaita zijn huis in zijn
geboorteland Joegoslavië. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog kwam
hij naar Australië met zijn jonge vrouw Christine en hun vierjarig
zoontje. Dat betekende het begin van een tragische familiegeschiedenis.
Raimond Gaita vertelt een ongewoon verhaal van een zoon die opgroeit met
zijn vader te midden van de stenige akkers en de golvende weilanden van
het Australische boerenland.
Romulus, mijn vader is het eenvoudige, maar zeer ontroerende verhaal van
een gevoelige en oprechte man die een nieuw leven moet opbouwen, samen
met zijn labiele en ongelukkige vrouw en een opgroeiend kind. Het is een
verhaal van liefde en bedrog, van vriendschap en de waarde van werk, van
karakter en noodlot. Een boek dat de lezer doordringt van de
mogelijkheden die het leven biedt, ook in moeilijke en verwarrende
tijden.
Oorspronkelijke titel:
Romulus, My Father
Wat gaat er om in het hoofd van een dier? Dieren zijn ons zo
vertrouwd en toch zijn ze ook zo anders dan wij. Als mensen worden we
getroffen door het mysterie van het dier. Kunnen we gevoelens als liefde,
toewijding, trouw, verdriet, moed en vriendschap aan dieren toeschrijven?
Waarom geven we zoveel om het ene dier en zo weinig om het andere? Dat
zijn de vragen die Raimond Gaita stelt. In Nederland werd hij bekend met
zijn boek De hond van de filosoof (Amsterdam, Ambo, 2003), waarin hij
schrijvers als J.M. Coetzee en Hannah Arendt, en filosofen als Ludwig
Wittgenstein en René Descartes aan het woord liet. Gaita biedt een
andere manier van denken over dieren en roept ons op ze het respect re
geven dat we ze schuldig zijn. Want het onderscheid tussen mens en dier
is niet zo scherp en de communicatie met dieren dwingt ons naar onszelf
te kijken.
(Felix en Sophie)
Interview with Raimond Gaita, Professor of Moral Philosophy at King's
College, the University of London, and Professor of Philososphy at the
Australian Catholic University. He's written about his upbringing in
"Romulus my Father", and also about how animals think in "The
Philosopher's Dog".
(Australian
Broadcasting Corporation) |