Jaren geleden heb ik dit boek gelezen en was onder de indruk. Nu ben ik
geweest in de treek van de Somme, waar het grootste deel van het boek
zich afspeelt, en dus was een tweede lezing zeer gewenst.
Stephen wordt vanuit Engeland naar Noord-Frankrijk gestuurd om de fijne kneepjes van het textielbedrijf te leren kennen. Hij logeert bij de
fabriekseigenaar Azaire en diens gezin. En wordt verliefd op Isabelle, de
veel jongere echtgenote. Als Azaire hun verhouding ontdekt, verlaten ze samen het huis en trekken naar Zuid-Frankrijk, waar ze een gelukkige tijd
hebben. Dan ontdekt Isabelle dat ze zwanger is, en ze wordt bang. Ze verlaat Stephen, zonder te zeggen dat ze zijn kind verwacht, en gaat terug
naar haar ouders.
Als de oorlog dreigt gaat Stephen terug naar Engeland en neemt dienst. Hij
houdt dagboeken bij van zijn ervaringen, omdat hij niet zoals de meeste soldaten een thuisfront heeft. Er is niemand aan wie hij kan
schrijven, niemand die hem pakjes stuurt. Hij overleeft alle verschrikkingen van de
loopgraven, ziet zijn vrienden voor zijn ogen sneuvelen maar gaat zelf onverschrokken door. Wat heeft hij immers om voor naar huis te gaan?
Tijdens een verlof ontmoet hij in Amiens Isabelle, die hem vertelt over
haar nieuwe vriend, met wie ze naar Duitsland gaat. Stephen vindt een beetje troost bij haar zus Jeanne, maar nu is echt iedere bodem onder zijn
bestaan weggeslagen, het leven is zinloos. De dood wil hem echter nog
niet, en na de oorlog trouwt hij met Jeanne. En ontdekt dan pas dat hij een dochter
heeft.
Jaren later vindt zijn kleindochter zijn dagboeken, ze probeert er achter
te komen wat voor man haar opa was. En wat voor oorlog de Great War was.
Een boek over liefde en vriendschap, maar vooral over de verschrikkelijke
loopgravenoorlog. Het begin is wat langdradig, maar als de oorlog
begint, komt er ook vaart in het verhaal, en word je meegesleept in de schokkende
tragiek van een vreselijke oorlog. Een prachtig boek.
Ja,
prachtboek. Ik kreeg het claustrofobisch benauwd, hapte tijdens het lezen over die ondergrondse gangen die ze moesten graven en die
dan instortten regelmatig paniekerig naar adem. Gruwelijk. Wat me ook zo
is bijgebleven, is dat die jongens het ene moment in zo'n gang zaten en vervolgens op verlof mochten naar
Engeland. Héél merkwaardig. Die enorme botsing die dan ontstond tussen de wereld aan het front en de rust en het
onbegrip die ze thuis aantroffen. Het is een boek dat me nog heel helder
voor de geest staat, ook al is het alweer een jaar geleden dat ik het
las. Een aanrader, inderdaad.