"Modern Dédain" is een pamflet, onlangs verschenen bij uitgeverij
Querido BV.
De schrijfster van Brederode schrijft artikelen, houdt lezingen over
levensbeschouwelijke onderwerpen en is columnisme in het politieke
televisieprogramma Buitenhof.
Dit pamflet beslaat slechts 47 bladzijden en ik heb het met
belangstelling gelezen. Werd er vroeger opgekeken tegen intellectuelen,
vandaag moet je je schamen als je je in zaken van de geest verdiept,
volgens Désanne. De minachting neemt zulke groteske vormen aan dat zelfs
media en educatieve instellingen die zeggen kunst en cultuur te
propageren, dit doen in een taaltje dat volledig aansluit bij de van
vooroordelen verzadigde massa. Het aanbod wordt aangepast aan
geopiniepeilde behoeftes.
Enkele citaten:
"De wetenschapper of kunstenaar die aan de tafel bij Barend en
Van Dorp mag aan zitten, slaat een modderfiguur als blijkt dat hij
geen verstand heeft van Ajax, niet weet wie Ali B. is en bekent dat
hij tijdens de moord op Fortuyn zo druk bezig was met zijn werk, in
een atelier in Berlijn of aan een universiteit in Amerika, dat hij
het nieuws maar mondjesmaat volgde, waardoor hij nu geen mening
durft te geven over de Nederlandse politiek na 6 mei 2002.
Tss, wat een nerd! Wanneer de Volendamse volkszanger Jan (voorheen
Jantje) Smit niet weet wat er op 4 mei wordt herdacht en zelfs meent
dat met het genoemde tijdstip acht uur 's morgens wordt bedoeld,
roept dat minder verontwaardiging op dan wanneer medegast Cherry
Duyns verklaart dat hij geen enkele aandrang voelt om naar de nieuwe
real-lifesoap rond de zanger te kijken."
Een ander voorbeeld is:
"(...) een aflevering van het programma Villa Felderhof, waarin
de schrijver Ronald Giphart en de schaatskampioen Erik Hulzebosch te
gast waren. Met belangstelling luisterde de schrijver naar de
schaatser. Hij stak zijn bewondering niet onder stoelen of banken en
durfde zelfs vragen te stellen over dingen die hij niet begreep,
zelfs al kwam dat laatste hem soms op een honende tegenvraag van
Hulzenbosch te staan. "Weet je dat niet eens?! Haha, wat ben je toch
een stuk onbenul!" Zelf leek Hulzebosch er erg trots op dat hij geen
bal van literatuur wist. Hij zei stralend dat hij nooit van Harrie
Mulisch gehoord had en belde vervolgens met een paar boeren annex
kroegvrienden om te bewijzen dat de naam Mulisch hen ook niets zei.
"Het is toch allemaal belachelijk gedoe."
Enfin, tot zover een paar citaten. Ik ben benieuwd of dit pamflet
bekend is bij de boekgrrls en zo ja, wat jullie er van vinden.
Ans
het
pamflet is nog niet over de grote plas gewaaid, maar ik heb er het één
en ander uit gehoord. een interview (vpro) is te horen via de pc.
Vol goede moed heb ik enige tijd deelgenomen aan virtuele filosofische
'gesprekken'. De meeste deelnemers namen de spelregels niet in acht
(denken met rede, vraag en wedervraag, geen godsdienstig gepraat, geen
emoties), er werd dagelijks geklaagd over 'gebrek aan gevoel'. Men
verwarde filosofie met religie en spiritualisme. Men wilde de
wijsbegeerte ontdoen
van rede. De moderator deed haar best, maar het was vechten tegen de
apriori, niet met rede onderbouwde stellingen. Schreef een deelneemster:
'laffe' intellectueel. Zij noemde kunsthandelaren, museumdirecteuren en
kunstenaars snobs. Zoek het woord even op, heb ik geantwoord ;-)
Hoewel ik nooit heb begrepen waarom hoogopgeleide mensen er plezier in
scheppen zich laatdunkend uit te laten over lager opgeleiden, is mijn
ervaring dat sinds zo'n vijfentwintig jaar toenemend geschamperd wordt
over intellectueel denken / schrijven. zelfs door mensen met een hogere
opleiding. In de hype van modern dedain vergt het moed om intellectueel
te denken en te handelen.
Ik lees nu Amos Oz, 'een verhaal van liefde en duisternis'. Hij
beschrijft op een eenvoudige, rijke, warme manier zijn familieleven.
Daarnaast is de intellectueel aan het woord. Ik vind het heel plezierig
om zijn zuiver denken te lezen. Hoofdstuk 5 gaat over de 'slechte'
lezer. Hij zegt:
"wie de kern van het verhaal zoekt in de ruimte tussen de
schrijver en het werk, vergist zich. De goede lezer begeeft zich
alleen in de ruimte tussen de tekst en zichzelf."
Ik ben het daarmee eens. Meestal vind ik interviews met schrijvers
teleurstellend. Men neemt niet genoegen met de tekst. Men probeert de
schrijver door de tekst heen te trekken. Lijken die en die uit je
verhaal niet erg op jezelf? Heb je ook een kind verloren, ben je ook zo
dol op dat gerecht? Sommige schrijvers doen hieraan mee. Ze vertellen
hoe moeilijk ze
het hadden hun boek te schrijven. wat ze voelden, wat ze wilden
weergeven etc. jak jak jak. Doe je werk, versta je vak. geef me een
tekst waarmee ik wat jij schreef kan hercreëren! voor mezelf. Laat me
niet in je keuken kijken, zet je knap gerecht op tafel!
Schrijven is, zoals iedere uiting van kunst, groot en klein, aandacht
vragen. een goede schrijver doet dat louter en alleen met zijn
eindproduct, zijn tekst. Een slechte schrijver schreeuwt door de tekst
heen, kijk mij eens! wat heb ik dat toch aardig gevonden! ik ben zo
interessant. ach, wat heb ik geleden. kom, luister naar mijn lezing uit
eigen werk. Een slechte schrijver houdt niet de eer aan zichzelf, neemt
kennelijk aan dat zijn tekst niet goed genoeg is. Zo'n schrijver zal, om
met amos oz te spreken, de roddelzuchtigen, de gluurders, de luie,
gretige slechte lezers het verhaal achter het verhaal geven, het publiek
laten smullen van biografische wetigheidjes, ze laten meekijken aan de
verkeerde kant van de
tekst en die tekst afpellen in hapklare brokken. Aldus het goede lezen
om zeep helpend. Amos Oz vraag niet: wat zijn de werkelijke feiten? Wat
speelt er bij de schrijver? Vraag jezelf, over jezelf. Het antwoord kun
je voor je houden. Intellectueel, niks mis mee. zoek het maar op;-)
wat
heb je weer een heerlijke mail! Treffend: schrijver en werk als kok en
gerecht! Een schrijver horen over zijn/haar gerecht is dodelijk voor je
eigen gevoel en interpretatie ervan. En het gaat mij als lezer om het
gerecht, niet om de 'kok'. Ik heb me heilig voorgenomen niet meer naar
dit soort bijeenkomsten te gaan (maar ja, soms... ;o)...)
Ik
heb het pamflet niet gelezen, maar je mail maakt me nieuwsgierig. Ook al
omdat ik Désanne een keer op tv heb gezien (was dat niet bij Barend &
Van Dorp???) en ze heel bijzonder op me overkwam: een (christelijk)
gelovig iemand zonder schaamte om dat uit te dragen en met hele zinnige
opvattingen, die geïnspireerd waren door haar geloof. Ook was in onder
de indruk van haar stukje in het boek "Brieven aan Ayaan Hirsi Ali". Dit
schreef ik er over op m'n
weblog (ik
weet niet meer of ik het hier ook
gemaild heb): In positieve zin was ik onder de indruk van Désanne van
Brederode, die zonder poeha beschrijft hoe zij als christin vindt dat
ook andersgelovigen, in dit geval moslima's, interesse en respect
verdienen. Dit stuk lijkt uit het hart te komen. Chapeau, omdat het open
aandacht afdwingt voor een standpunt waar ik persoonlijk veel moeite mee
heb. Maar blijkbaar gaat het pamflet over iets anders:
> "Wanneer de Volendamse volkszanger Jan (voorheen
Jantje) Smit niet weet > wat er op 4 mei wordt herdacht en zelfs meent
dat met het genoemde > tijdstip acht uur 's morgens wordt bedoeld, roept
dat minder > verontwaardiging op dan wanneer medegast Cherry Duyns
verklaart dat hij > geen enkele aandrang voelt om naar de nieuwe real-lifesoap
rond de > zanger te kijken."
Grappig citaat. Zou het waar zijn, d.w.z.: zou ze dat echt gezien hebben?
Misschien wel: 't is een ernstige ziekte van onze tijd, die real-lifesoaps
:-(
> "Een ander voorbeeld is een aflevering van het
programma Villa > Velderhof, Waarin de schrijver Ronald Giphart en de
schaatskampioen Erik > Hulzebosch te gast waren. Met belangstelling
luisterde de schrijver naar > de schaatser. Hij stak zijn bewondering
niet onder stoelen of banken en > durfde zelfs vragen te stellen over
gingen die hij niet begreep, zelfs > al kwam dat laatste hem soms op een
honende tegenvraag van Hulzenbosch > te staan. "Weet je dat niet eens?!
Haha, wat ben je toch een stuk > onbenul!" Zelf leek Hulzebosch er erg
trots op dat hij geen bal van > literatuur wist. Hij zei stralend dat
hij nooit van Harrie Mulisch > gehoord had en belde vervolgens met een
paar boeren annex kroegvrienden > om te bewijzen dat de naam Mulisch hen
ook niets zei. "Het is toch > allemaal belachelijk gedoe".
Ook al zo'n observatie die ik bijna niet kan geloven, ernstig, dus. En
ik dacht nog wel dat die Hulzebosch wel een sympathieke jongen was. En
nog ernstiger dan zijn mening is misschien wel het effectbejag van de
programmamaker...
Ik meen dat ze katholiek is.
> 't is een ernstige ziekte van onze tijd, die
> real-lifesoaps
Ben ik met je eens
Inmiddels las ik een interessant artikel in de NRC van afgelopen
zaterdag dat goed aansluit bij het pamflet van Dezanne, de titel is:
"hazes is geen Hadewijch" ondertitel is: cultuurdragers willen een
elitair offensief. citaatjes: "wij leven in de wereld van de terreur van
de middle of the road" "de publiek omroep is voilgens Harry de Winter
geheel en al in de
ban geraakt van de soapcultuur".
Ans