In November 1999 kwam er een grrl met :
Een boek dat ik wil tippen omdat het tot mijn verbazing maar niet voorbijkomt: Ozeki -
my year of meat oftewel mijn jaar van het vlees. En reageer nou niet meteen: vlees? - nee
bedankt.
Hoofdpersoon is een Amerikaanse documentairemaakster van Japans/Amerikaanse afkomst,
die een reportage moet maken over Amerikaans vlees. Voor de Japanse markt, omdat de
Jappanners maar niet aan dat prachtige vlees willen.
De opdrachtgever wil dat ze leuke portretjes maakt van doorsnee amerikaanse gezinnen,
waarin de huisvrouw een origineel recept aanprijst over Dat Prachtige amerikaanse Vlees.
De heldin doet dat in eerste instantie braaf, totdat ze op een bepaald moment ook wel eens
een niet-doorsnee "samenlevingsverband" wil laten zien. Dus ze maakt een
aflevering waarin de hoofdpersonen twee lesbiese dames zijn. Opdrachtgever geschokt, maar
een japanse huisvrouw ziet ineens een mogelijk ander leven.
De heldin leert intussen steeds meer over de Amerikaanse vleesindustrie, en komt tot
een aantal schokkende ontdekkingen omtrent hormoontoevoegingen en meer van dat soort nare
dingen. Daarnaast speelt nog een fijne liefdesverhouding met een Aantrekkelijke Man. Al
met al een boek dat je op diverse manieren kunt typeren: een aanklacht tegen de
vleesindustrie, een sociologische studie naar Amerikaanse samenlevingsvormen, een
liefdesverhaal, een detective, en dat allemaal nog lekker geschreven ook.
Een boekgrrl reageerde met:
> Lijkt me zeer aktueel om dat nu te lezen nu dat Groot Brittanië en Frankrijk weer
bijna oorlog hebben over rundvlees
Langzaam kwamen er een aantal enthusiaste mails binnen over het boek :
> Ik had er nooit van gehoord. Ik heb het uit de bieb gehaald en ben inmiddels
halverwege. Op een amusante manier schrijft Jane, een Amerikaanse/Japanse, over een serie
t.v.commercials, waarmee een Amerikaans vleesbedrijf de Japanse markt wil veroveren. Ook
gaat het over de Japanse Akiko, die van haar man naar de commercials moet kijken, de
recepten moet klaarmaken en omdat ze zo mager is en niet meer ongesteld wordt, veel vlees
moet eten.
Dan zijn er de Amerikaanse echtgenotes, die het vlees bereiden, af en toe bladzijden uit
"Het Kussenboek" van Sei Shonagon, gedachten over brieven, over dingen die een
zielige indruk maken enz. enz.
Een heel byzonder boek.
Enkele citaten:
"Dingen die je hart sneller doen kloppen:
- Regenwolken die zich opstapelen voor de donder.
- Bedacht zijn op zijn sleutel in het sleutelgat, het schrapen van zijn schoenen. Het is
nacht en je doet alsof je slaapt.
- Je wordt je bewust van zijn kritische geest, die lichtjes over je kippenborst strijkt,
je ingevallen heupen betast, je knokige ruggengraat bevoelt.
- Plotseling schrik je van zijn diepe gesnurk.
In haar dronkenschap was ze zo stupide geweest te denken dat deze lijst poëzie kon
worden. Ze scheurde de bladzijden uit het dagboek , verfrommelde ze, waarna ze een nieuwe
lijst maakte.
Dingen die een opwindend gevoel geven:
- De schande van het drinken
- Ongehoorzaamheid
- Dronken poëzie, vol onvolkomenheden.
<<<
Ook de buitenkant van het boek - en de schrijfster ;-) - werden besproken :
> Ik heb het boek ook uit de bieb, in het Nederlands, Engelse versie hadden ze niet.
Prachtig omslag - wit met titel in rode blokletters en een kleine plastic zwart/wit koe
tussen 2 chopsticks. Zegt alles over het boek eigenlijk - plastic westerse vlees samen met
authentieke oosterse gewoonten. En dan op de achterkant - een foto van de
schrijfster....zucht... wat een mooie vrouw....ik schaam me vreselijk om het te zeggen
maar de woorden van de Dire Straights liedje (Dire Straights!! aaaghhh!!) "Lady
Writer" dartellen geheel ongevraagd door mijn hoofd... "Just the way that her
hair fell down around her fa-a-a-ace..." Oosterse schoonheid gecombineerd met
Americaanse lengte, wat wil een mens nog meer?? Maar goed, genoeg over mijn fascinatie met
langbenige vrouwen met bruine ogen - waar het eigenlijk om gAAt is dat deze schoonheid ook
nog kan schrIJven.
<<<
Nog meer gejuich... :
> Nog 14 paginas te gaan en weer dat gevoel dat alleen bij bijzonder goed geschreven
boeken op komt van... dit wil ik eigenlijk nog niet uitlezen, want dan is het over. Wat
een prachtig zuiver boek.
Nog een paar citaten, mooie zinnen en niet zo mooie feiten ...
"Maar al die overtollige antibiotica (in vlees) verhogen de tolerantie van mensen
en binnekort werkt het spul gewoon niet meer. Allerlei dodelijke bacterieën zijn al
resistent... Alsof we opnieuw kunnen beginnen - we worden teruggeworpen naar het tijdperk
van vóór de antibiotica. "
"De ruggen van hun handen streken af en toe langs elkaar en hun vingers
verstrengelden zich om elkaar even een kneepje te geven, waarna ze vlug weer loslieten,
getraind in omzichtigheid."
"De koe was niet dood. De man haalde zijn schouders op. Hij klom naar beneden en
wikkelde een ketting om haar achterpoot. De ketting werd vastgemaakt aan een winch die
haar de lucht in hees, waar ze ondersteboven hing, rukkend met haar kop, traag
ronddraaiend, haar poten wild schoppend op zoek naar vaste grond."
" Je kunt het verleden niet veranderen, dacht ze. Maar de toekomst... "
"Informatie over gif in eten is alom verkrijgbaar, maar geen mens wil het
horen.<----> "Ik wist het niet!" heb ik mezelf horen tegenwerpen, maar het
is niet waar.<----->In wezen ben je bewust onwetend, is het een keuze die je telkens
opnieuw maakt, vooral wanneer je met informatie wordt overstelpt, en kennis is synoniem
geworden met machteloosheid.<----->Onwetendheid wordt macht, omdat het mensen in
staat stelt om te leven. Domheid wordt proactief, een politiek statement. Onze collectieve
norm."
Beetje zwaar allemaal?? Ach ik heb niet alle mooie zinnen opgeschreven die ik gevonden
heb - de meesten zijn heel verbonden met de context - maar geloof me, er is een prachtig
verhaal tussen de anti-vlees industrie indoctrinatie stukken. En EIgenlijk vind ik dat ze
heel mild is - de echte horror-stories van de abbatoir vermijdt ze, en geen wOOrd over hoe
hoogste intelligente varkens hun levens moeten slijten om sappige hamlapjes te worden;
nIEts over kist kalveren en batterij kippen... Ach en nu heb ik een hoop mensen
afgeschrikt zeker... Fout. Had ik beter niet kunnen doen. Negeer alles boven en lees het
boek gewoon zelf. Het is een liefdes verhaal, een verhaal over onvruchtbaarheid, over
sterke vrouwen en zwakke vrouwen die sterke vrouwen worden, over cultuur verschillen. Je
zult zeker geen spijt van krijgen. Eentje voor de nieuwe lijst??
<<<
En zo kwam het boek ook in de nieuwe leeslijst als ons boek van de maand maart 2000.
Meer en meer grrls schreven erover :
> Vandaag, na alle enthousiaste verhalen, begonnen aan "Mijn jaar van het
vlees" van Ruth L. Ozeki. Ben nu op blz. 160 en zit er helemaal in. Ik weet nu al wat
ik mijn dochter over 2 weken op haar verjaardag ga geven. Heb net het hele DES-verhaal
gelezen en ga nu mee in de ontluikenede bewustwording van Jane. Ik lijd mee met Akiko en
kan John wel in zijn ballen trappen, maar dat heeft Jane al voor me gedaan. Voor degene
die het boek nog niet gelezen hebben klinkt dit natuurlijk nogal duister, maar het is een
boek dat je ontzettend meesleept. Anderen hebben hier al verteld waar het zo'n beetje over
gaat, dus dat ga ik niet over doen, maar het is een boek dat je bezig houdt. Wat ik mooi
vind, is dat het zoveel verhalen heeft, die afzonderlijk, toch met elkaar verweven zijn.
>ik heb dit boek ook al uit ik heb het graag gelezen in het begin moest ik er wel
inkomen, het was in mijn ogen nogal verwarrend die verschillende personages die
voorgesteld werden.Maar achteraf was je dan wel mee met de structuur ... Het boek sprak
mij wel aan ... Dat kussenboek intigreerde mij ook , ik zou het willen aanschaffen ...
Verder vind ik het wel bij momenten en hard boek ... Als vrouw voel je ongelooflijk mee
met Akiko...
> Ik ga om in de sfeer te blijven straks op de markt wat bloesemtakken kopen,
> ik heb dit vorige week ook gedaan, toen was het al een beetje lente... Nu ben ik
zojuist al glijdend door de sneeuw thuisgekomen en is het weer winter...
> Verder blijft het recept van "rundertoffee" van Ozeki door mijn hoofd
spoken. Het klinkt vreselijk, maakt toch nieuwsgierig.
> Dat recept van die fles Pepsi over een rundergebraad en dan in de oven lijkt me
ook zo vies.
> Verleden week was ik een paar dagen bij vrienden in Frankrijk. Veel regen, dus
verschrikkelijk knus bij dehoutkachels. Zeker als je dan Mijn jaar van het vlees bij je
hebt. In twee adems uitgelezen. Heerlijk boek. Ik begon het met een grote grijns te lezen.
Prachtig mooi toch zo'n kussenboek, die lijstjes. En dan die filosofie achter de
Amerikaanse echtgenote. Het eerste recept, de manier waarop dat vlees steeds maar weer
afgewassen moet worden en uiteindelijk bereid met pepsi-cola in plaats van coca. Voor
Suzie Flowers is het natuurlijk wat sneu dat haar man meteen na de opnamen bij haar
weggaat, maar ik zat hardop te grinniken..
Aanvankelijk had ik ook een potlood in mijn hand om wat mooi of opvallend was aan te
strepen. Maar het boek sleept je mee en bovendien kon ik wel aan het strepen blijven. Want
langzamerhand verdwijnt je lach en maakt plaats voor een dreigend gevoel. Vervolgens wordt
het dan nog echt spannend ook. Daarvoor zit er dan nog een stuk waarvan ik dacht: dit is
wel een erg dikke plak uit de goed-nieuwsshow, maar onplezierig lezen is dat niet. Ik denk
dan aan dat meisje dat geestloos in die rolstoel zit. Wel weer een mooi beeld dat al die
buren op bezoek komen met datgene wat het meest dierbaar voor ze is. Maar misschien is dat
ook wel heel bedacht: even de lezer lekker laten uitrusten om dan flink wat gruwel op haar
bordje te scheppen. Gelukkig loopt het goed af allemaal, behalve dan voor de consumenten
en bepaalde producenten van rundvlees.
> Er is door andere grrls ook al genoeg over gezegd. Toch wilde ik even kwijt dat ik
er erg van genoten heb. Leuk, spannend, afwisselend, lekker verteld allemaal en het gaat
ook nog ergens over. Ik vroeg me tijdens het lezen af of ik nog wel vlees zou blieven. Nou
ja, wel dus (en grote stukken hebben me altijd tegengestaan). Wel heb ik ooit uit
politieke overwegingen meer dan 10 jaar vegetarisch gegeten. Leuk om dat eens in een boek
tegen te komen (niet dat dierenleed me niet deert, maar dat was nu eenmaal niet de
doorslaggevende motivatie).
<<<
Maar de boekgrrls zouden de boekgrrls niet zijn als iedereen hetzelfde mening over een
boek had... er kwam dus ook een paar minder enthusiaaste mailtjes binnen :
> Ik kom ook nog even achteraan gehobbeld met 'Mijn jaar van het vlees', dat
eindelijk, eindelijk in de bibliotheek te krijgen was. Of het nou door al dat gejuich, dat
ik me herinnerde, kwam, weet ik niet, maar het boek viel me enorm tegen. Ik heb het niet
uitgelezen. Een kakefonie van stemmen kwam me tegemoet: Het kussenboek, Jane, memo's,
Akiko, Suzie, familiegeschiedenis van Vern en Grace, gemier over hormonen in
vlees,faxberichten, recepten, enz enz. Heel onwaarschijnlijk vind ik het verhaal dat een
Japanse filmploeg een jaar lang Amerika doorreist op zoek naar ideale gezinnen die een
vleesgerecht bereiden. En dat alleen maar op de Japanners aan het (Amerikaanse)vleeseten
te krijgen. Dat zou toch makkelijk te realiseren zijn door een studio en acteurs te huren,
voor pakweg een een week of drie, in Japan zelf.
> Doet de schrijfster Annie Proulx na?- die kan namelijk wel voortdurend van
personen, geschiedenis en staat wisselen in één boek, en toch geloofwaardig overkomen.
Geen moment kan ik geloven in de karakters die in 'Mijn jaar van het vlees' worden
beschreven. De schrijfster op de achterflap lacht me toe als een geslepen marktkoopman die
me zojuist een waardeloos horloge in de maag heeft gesplitst.
<<<
Hier moest één grrl weer denken aan het feit dat:
> ik heb ook hEEL vaak naar de achterflap gekeken... zucht... ;-)
<<<
Nog een grrl die niet zo gecharmeerd was schreef :
> Gisteren vroeg ik mij af hoe dit boek toch kon zijn uitverkoren tot boek van de
maand, maar het kan best dat ik er -aangestoken door de enthousiaste verhalen- zelf op heb
gestemd. Maar ik vraag me toch echt af of het enthousiasme van de grrls die dit boek
aanprezen niet meer is gestoeld op de boodschap die er in is verpakt dan op het boek zelf.
Want dat is niet echt van topniveau. Waar gaat het over? Over een jonge vrouw,
documentairemaakster die door de firma Beef-Ex is ingehuurd om een serie programma's te
maken waarmee Japan aan het Noord-Amerikaanse rundvlees wordt gebracht. Gaandeweg ontdekt
ze een aantal misstanden in de bio-industrie, maakt daar filmbeelden van, en brengt die in
de openbaarheid, eindelijk de waarheid onthuld, vrouw zelf wordt dientengevolge ook
wereldberoemd en krijgt en passant op het eind ook nog de man van haar dromen. Dit
flinterdunne en nogal ongeloofwaardige verhaaltje dient dus als basis voor een boek van
375 pagina's. Eerst dacht ik dat het een satire zou worden op de Amerikaanse
consumptiemaatschappij. De ten tonele gevoerde Amerikaanse families die aan de serie
programma's met de titel "My American wife.." meedoen, werkten vooral op de
lachspieren, evenals de merkwaardige recepten (bijvoorbeeld: vlees met cola). Maar na
korte tijd was dat effect niet alleen uitgewerkt, ook voert de schrijfster ineens een
akelig politiek correct modern stel (lesbisch èn vegetarisch) met kinderen op waar zo
overduidelijk werkelijk alles aan deugt dat het satirisch gehalte van het hele boek meteen
om zeep is geholpen. Zij maken haar ook attent op alle misstanden in de bio-industrie want
een beetje documentairemaakster weet daar natuurlijk niks van en vindt het blijkbaar ook
niet nodig om zich een beetje in het onderwerp te verdiepen als een grote onderneming met
een dikke stapel dollars wappert. Dat is niet de enige reden waarom de hoofdpersoon zo
ongeloofwaardig is. Zij heeft gewoon geen eigenschappen: het enige wat je van haar te
weten komt is dat ze documentairemaakster is. Elke paar bladzijden begint met: 'Ik als
documentairemaakster....' en blijkbaar hoort daar automatisch een heel pakket aan
karaktereigenschappen bij die wij allen worden verondersteld te kennen. Ze heeft trouwens
ook een vriendje waarvan je niet veel meer te weten komt dat het een muzikant is: veel
verdere uitleg ook hier blijkbaar overbodig. De scene waarin ze elkaar trouwens ècht
vinden is om te huilen van onbenulligheid, maar dit terzijde. Het ergst is nog wel dat het
allemaal zo ontzettend voorspelbaar is: de man van het Japanse reclamebureau (pro
bio-industrie, uiteraard) deugt natuurlijk van geen kanten, slaat zijn vrouw het
ziekenhuis in, probeert Tamagotchi (sorry: flauw, flauw, maar boek is alweer naar bieb en
ik ben d'r naam vergeten) te verkrachten, etc. etc. En is ook nog impotent, want: vraag
niet hoe het kan, het kan: bijkans iedereen in dit boek kampt met kwalen en ziektes als
gevolg van (medicijngebruik in) de bio-industrie. Waarmee wij dus zijn aanbeland bij de
Niet Zo Blijde Boodschap. Tamagotchi krijgt steeds meer moeite met haar opdracht, en dan
ineens, het is opnieuw niet te geloven. mag ze zomaar vrj en blij opnames maken bij een
veebedrijf waar werkelijk alles wat maar fout kan zijn fout is maar veel moeite om het te
verbergen doen ze niet. Integendeel: iedereen, reclamebureau incluis meent dus werkelijk
dat de beste reclame voor de vleesindustrie opnames van een abattoir zijn.
Geloofjijhetgeloofikhetookniet. Zo zou ik nog wel even door kunnen gaan maar zoveel
aandacht is dit boek helemaal niet waard. ik hou er dan ook maar over op
<<<
Ach ja, meningen verschillen - wat de een meeslepend vindt, vindt de andere vlinderdun.
Maar afgezien van de laatste 2 uitzonderingen waren de meeste grrls zeer enthusiaast over
Ozeki's My Year of Meat. Het was ook een interressante keus voor ons boek van de maand
inzover dat het best veel discussie punten met zichmeebracht over verschillende
onderwerpen. Behalve de vragen over wat erallemaal in onze vlees wordt gestopt waren er
ook veel zijdelings discussies over muziek, poëzie, recepten en het verschil in cultuur
tussen Japan en Amerika.
Elm@