In juli 2000
schreef een grrl:
Ik zal in ieder
geval proberen om af en toe een leestip door te geven van boeken die ik mooi vond.
Een zo'n boek is Girl in hyacinth blue van Susan Vreeland. Het zijn een aantal verhalen
waarbij een schilderij van Vermeer het middelpunt is. Het eerste verhaal is in het
heden gesitueerd waar een leraar een prachtig schilderij in bezit heeft waarvan hij
denkt dat het een onbekende Vermeer is, maar het schilderij is in de Tweede
Wereldoorlog door zijn vader gestolen van een Joodse, gedeporteerde familie. In de
volgende verhalen maak je dan steeds kennis met vorige eigenaren van het
schilderij door de eeuwen heen tot aan het moment dat het doek wordt geschilderd.
Het laatste verhaal gaat dan over het meisje dat model heeft gestaan. De moeite
waard vond ik.
Een andere
grrl had er ook van genoten en schreef:
mooie Penguin (incl. Penguin readers guide, leuk om achteraf te
lezen) mooie omslag met doorkijkje naar wat mogelijk schilderij van Vermeer zou kunnen
zijn geweest, en redelijk dik papier met aantrekkelijke lay-out.. toch weer geheel eigen
invulling vergeleken met andere 2 boeken. (zie eind van deze samenvatting voor titles en
schrijsters hiervan) Dit eigenlijk short story book, waarin het schilderij de rode draad
is, 8 hoofdstukken die vanaf 19_tijdje-na-de-oorlog terug gaan in de tijd, tot aan
schilderen van het stuk door Vermeer in 16_zoveel. opzet doet ook beetje denken aan
'Eilandgasten' van Vonne van der Meer, daar speelt vakantiehuisje door verschillende
verhalen heen, hier steeds zelfde schilderij in handen van verschillende mensen.
De eerste verhalen vond ik wat lastig, wist niet precies
wat ik er mee moest of zat er nog niet helemaal in , maar er zitten een aantal jUweeltjes
tussen!
Nog een mail:
Ik heb het boek vrij snel uitgelezen. Maar voor de laatste verhaal
stopte ik en legde het boek aan de kant voor later... ik wilde het nog niet UItlezen...
Want met de titel van dat laatste verhaal - Magdelena Looking - ineens realiseerde ik dat
nU kwam er iets speciaals. Met de laatste verhaal zou je IN het hoofd van dat meisje in
dat schilderij komen, en daar kreeg ik het even koud van... Ik was al dichter en dichter
bij het schilderij gekomen door de eeuwen - en dan ineens om niet alleen erIN te stappen
maar nog de gedachten achter die ogen te komen te weten... Heel bijzonder.
Er zullen ongetwijfeld mensen zijn die het geheel een
beetje geknutseld en geforceerd vinden. Net zoals er mensen zijn die dat geknutsel van
Anna Enquist om Het Meesterstuk in de vorm van een opera te gieten kunstmatig en irritant
vonden. Zelf ben ik niet vies van een beetje literair/kunstig geknutsel - ik heb er
genoten.
'Zoals
altijd' waren we er natuurlijk niet allemaal even enthusiaast over:
Ik heb 'Meisje in Hyacintblauw' gisteravond uitgelezen. Omdat ik het
niet in de bieb kon krijgen heb ik het maar gekocht. Het boekje is mooi ingebonden, dat
wel, maar wat er in stond kon mij absoluut niet bekoren. Een Amerikaanse dame die uiterst
clichematig over Holland schrijft, met allemaal nutteloze opsommingen van ambachten om te
laten zien dat ze een leuke studie daarnaar heeft gedaan, beh.
Alleen het eerste verhaal vond ik goed. En het verhaal over
Aletta. de rest een product van een leuke cursus creatief schrijven, wat zij dan ook zelf
doceert, las ik. Nou, ik ben niet echt mild in mijn kritiek maar ik heb mij mateloos
geergerd aan grote delen van het boek. Ook aan de beschrijving van de Joodse familie. Die
net zoals Anne Frank in de Rivierenbuurt in Amsterdam woont. Goh, da's ook toevallig. En
dat ze een verhaal laat afspelen in Vreeland. Jeetje en zelf heet ze ook Vreeland met haar
achternaam. Wat LEUK wat ENIG. Ik zie echt zo'n Amerikaans knauwende dame door Vreeland
lopen om haar roots te komen bekijken: FANTAAAAASTIC. Nou ja, iemand anders moet maar iets
leuks over dit boek schrijven want ik vond Amerikaanse 'fake' eraf druipen.
Gelukkig mag tegenspraak altijd bij de grrls. Wat zeg ik nou? Mag??
MOET, zou ik bijna willen zeggen! Nix saaier dan als we het allemaal met elkaar eens
zouden zijn toch?
Wat
constateringen na het uitlezen van het Vermeermeisje.
1) De kaft is prachtig. Die kleur blauw, die uitsnede, de
afbeelding. Een lust om te kopen en om in handen te hebben. 2) Het boek leest lekker weg.
Mevrouw Vreeland heeft haar huiswerk goed gedaan. Het leidt wel af, al die feitenkennis.
De wijze waarop zij naar Nederland kijkt vind ik erg Amerikaans. Geen cliché blijft
gespaard. Tulpenbollen, molens, klompen, ze komen allemaal langs. 3) Het verhaal van
Adriaan en Marike vond ik prachtig. Dat had al genoeg voor een heel boek. Misschien iets
voor Thea Beckman? 4) Het interview achterin de penguinuitgave is een egotrip waar ik geen
goed woord voor over heb. Ik verdenk mevrouw Vreeland dat ze het zelf heeft geschreven. 5)
Waarom is het schilderij op de voorkant niet het schilderij waarover het boek gaat? Daar
ben ik nu al een week over aan het nadenken. Het is geen onverdienstelijk plaatje, maar
waarom nou niet nagetekend wat Vreeland tot in het miniemste detail keer op keer
weergeeft?? Raadsels, raadsels.
Conclusie? Leuk om gelezen te hebben, maar niet meer dan
dat. Prachtig boekje om cadeau te doen aan iemand die niet aan het lezen ervan zal
toekomen.
Tja....nou
ja, ook een idee tuurlijk ;-) Er waren bij sommige grrls duidelijk irritaties bij het
haast tE Nederlands beeld in het boek:
Wat ik me ook afvraag is hoe geslaagd dit boek is voor de
Nederlandse markt, mij irriteert de keurige manier waarop ze de historische situaties
plaatst, goed de geschiedenis boeken gelezen, heeft ze geloof ik ook gestudeerd, maar zo
keurig volgens het keurslijf gebruikt. Tulpen, kaas en klompen met wat jus.De verhalen als
element geslaagd, maar als bundel mislukt.
Een aardig
opsomming van het algemeen gevoel kwam van iemand die schreef:
Ten eerste een leuk idee om op deze manier de verhalen vorm te
geven. Al is hier eerder opgemerkt dat het geen origineel idee is. Het eerste verhaal
sprak me het minste aan, dus dat was geen goed begin. Maar verder vond ik het prettig
weglezen, een bloemlezing door onze geschiedenis gezien door de ogen van een buitenlandse.
Was niet erg diepgravend en soms voor de hand liggen, maar wel veelzijdig, toch? Mevrouw
Vreeland heeft toch een studie gemaakt van onze cultuur, of beter gezegd, zich er
enigszins in verdiept. Met in mijn achterhoofd dat dit door een Amerikaanse geschreven is,
met voorouders in Nederland (?), is dit best een acceptabel boek en heb ik niet zoveel
moeite met de clichés.
Tijdens de
besprekingen van dit boek kwam er ook een paar andere titles langs - voor de mensen die
dus wel van de Girl in Hyacinth Blue hebben genoten kunnen doorgaan om een soort
'drieluik' (drieleuk?;-) te lezen. Van andere schrijfsters maar met hetzelfde soort thema.
Zoals iemand zei:
Toen ik in de boekwinkel was om Vreelands blauwtje te kopen, lag het
naast het boek Girl with Pearl Earring van Tracy Chevalier en daarnaast lag weer Tulip
Fever van ene Deborah Moggach.
Voor de
mensen die van een beetje gefictionaliseerde kunst geschiedenis houden, zijn alle 3
aanraders. Of niet...? maar ach... iedereen moet toch uiteindelijk zelf beslissen wat ze
wel of niet willen lezen, alles wat wij hier proberen door te geven is wat wIJ ervan
vonden...
Elm@
