In maart 2001 stond Blauwbaard van Pauline Slot op
de leeslijst. Haar debuutroman, Zuiderkruis, was al vaak langsgekomen op
de lijst. Met hoge verwachtingen werd door velen uitgekeken naar
Blauwbaard. Nog voor de maand begon werd een toon gezet:
"Over
Bouquet gesproken. Ik ben begonnen in Blauwbaard en vind het begin qua
stijl erg Bouquet-achtig, dat wil zeggen wat ik me voorstel bij
Bouquetjes want lezen doe ik ze niet. ;-)"
Ho ho! Niet beginnen voor het mag…
"OK.
Ik hou mijn mond over het maart-boek Blauwbaard van Pauline Slot. Maar
wel kan ik alvast verklappen dat het heel erg is zowel qua verhaal, als
wat betreft de manier waarop het geschreven is. Wat een
tijdverspilling:-("
Waarop onmiddellijk gereageerd werd met:
"Ik
heb het al gelezen, zag het begin medio januari in de bieb en meteen
meegenomen (onder het motto 'hebben is hebben, krijgen is de kunst').
Wil er voorlopig alleen over kwijt dat ik het een goed leesbaar boek
vond, geen geploeter dit keer. Voor mij dus geen tijdverspilling
;-)"
En toen werd het maart. De aftrap:
"Tsja,
Net uit en wat zal ik er van zeggen. Ik was er niet kapot van. Er zaten
me net iets te veel onwaarschijnlijke verhaallijnen in. Dat Maria naar
Zweden ging en daar nog weer behalve een halfzus een minnaar
opduikelt..... Dat Rianne haar echte vader weer vindt...... Ik weet het
niet. Ik vind eigenlijk de titel Blauwbaard ook niet zo passen. Dat
geeft voor mij weer dat er een of ander gruwelijk geheim zou moeten
zijn, en dat was er naar mijn idee niet. (nou ja dan behalve wat Maria
voor Edu verborgen houdt over Rianne)
Het boek had van mij bij het anders uitwerken van
de verhaallijn rondom Maria, Edu en Rianne kunnen blijven. Volgens mij
zat daar verhaal genoeg in. Ik vind dat er nu teveel speelt in het boek,
waarbij Slot dan ook nog probeert om alle touwtjesweer aan elkaar te
knopen. De hoofdpersonen elkaar ook nog blijven zien, niet zo erg
geloofwaardig allemaal. Net iets te netjes allemaal. Wel vlot
geschreven, geen moeilijke kost, maar juist doordat al die verhaallijnen
zo door elkaar lopen net niet.....
Er
zaten best mooie stukken in, maar zoals ik al zei, teveel
verhaallijnen.Het verhaal over Maria en haar oorsprong zou een mooi boek
op kunnen leveren, het verhaal over Maria, Edu en Rianne, hoe het verder
gaat met Isabel, hoe zij tegen haar moeder aankijkt...., een mooie
psychologische roman over Henrieke, de moeder van Maria, wat beleef je
allemaal als je geen gezichten meer kunt onthouden..... Nou ja, er ligt
hier een schat aan verhaallijnen als ik er zo over na denk. Pauline
Slot, doe er wat mee !!! :)"
Deze toon werd overgenomen:
"Ik
ben het met je eens. Ik had dit boek al een tijdje geleden gelezen,
omdat ik Zuiderkruis zo mooi vond en natuurlijk iets soortgelijks
verwachtte. Niet dus. Ze begon al met de verdacht vreemde naam Erinna,
waaraan je meteen zag dat het omgehusseld Rianne was, dan zet je gelijk
de toon, vind ik, van een voorspelbaar detektievetje. Ik had me
voorgenomen om het , alvorens erover te berichten, het nog eens te
lezen, maar vooruit, toen ik jouw verhaal erover las dacht ik meteen,
bij deze spreker sluit ik me aan ! Ik ga het toch nog eens doorlezen
want, zoals je ook al zei, het leest heel makkelijk.
Een boekgrrl betoogt dat Slot het boek als een
sprookje bedoeld kan hebben:
"Het
begint niet met : Er was eens, maar met: Was er eens... Het boek wemelt
van verwijzingen naar sprookjes: zoals: Rianne is bezig aan een boek
waarin zij sprookjes in hun historische en sociale context plaatst,
Assepoester, Sneeuwwitje, Er was eens een prinses en verder Het meisje
met de zwavelstokjes, De rode schoentjes, Rapunzel, Rianne zingt 7
(sprookjesgetal) sprookjes. Als er aan het eind van het verhaal had
gestaan: En ze leefden nog lang en gelukkig, had ik het verhaal kunnen
waarderen. Het hangt van de veel onwaarschijnlijkheden aan elkaar."
We krijgen achtergrondinformatie over het sprookje
Blauwbaard:
Voorin
het boek van Pauline Slot staat:open alles, ga overal binnen: maar ik
verbied je dat kamertje binnen te gaan... uit: Blauwbaard, sprookjes van
Moeder de Gans, Charles Perrault
Ik heb het sprookje gelezen voordat ik aan Pauline
Slot begon. Mooi meisje trouwt met Blauwbaard, een rijke weduwnaar. Hij
gaat op reis en geeft haar een bos sleutels. Ze mag één kamer beslist
niet openen. Ze gaat toch kijken en vindt de kamer besmeurd met bloed en
de dode lichamen van zijn vorige vrouwen die aan de muur hangen. Ze laat
haar broers waarschuwen om haar op te halen uit het kasteel. Het lukt
haar niet het bloed van de sleutel te verwijderen, waardoor haar man
weet dat ze in de kamer is geweest. Hij wil nu ook haar vermoorden. Ze
vraagt haar zus om op de uitkijk te staan of de broers er al aan komen.
De bekende zin: "Zuster Anna, Zuster Anna, ziet gij al iets
komen?" staat dus in Blauwbaard. De broers komen juist op tijd en
doden Blauwbaard. Daarna trouwt ze met een brave man, die haar de
ellendige tijd met Blauwbaard doet vergeten.
Moraal:
Nieuwsgierigheid met zijn aantrekkingskracht
Heeft ons dikwijls veel leed gebracht
Elke dag ziet men talloze voorbeelden vaak,
't Is, het zwak geslacht ten spijt, een wuft vermaak;
Zodra men het heeft, vervliegt het algeheel,
En immer kost het ons teveel."
Waarop werd gereageerd:
"Heb
ik toch altijd gedacht dat de moraal van dit verhaal was dat het loont
om juist wel nieuwsgierig te zijn. Als je de deur dicht laat, heb je het
misschien rustiger, maar wel veel saaier en word je niet veel wijzer
omtrent degene die het verbiedt."
Onbevangen lezen bleek niet meer mogelijk, maar
dat drukte niet voor iedereen de pret:
"Zuiderkruis
heb ik nog niet gelezen, maar door jullie recensies ben ook ik aan
Blauwbaard begonnen. Ik heb het net uit en ik moet zeggen dat ik het een
leuke ervaring vond om een boek te lezen na zulke persoonlijke
kritieken. Je kijkt sowieso heel anders tegen een boek aan als je er al
stukjes over gelezen hebt, maar dit geeft een apart gevoel van binnen.
Mede door het sprookje dat een van de andere
boekies weer even tot leven bracht, ben ik Blauwbaard toch met andere
ogen gaan bekijken. Ik vond het ondanks de (inderdaad) vele
verhaallijnen lekker om te lezen en was steeds benieuwd naar het
vervolg. Moet tot mijn schande bekennen dat ik niet meteen doorhad dat
Erinna een anagram was."
Een ondankbare taak, blijkbaar, een tweede boek
schrijven na een veelgeprezen debuut. De vergelijking met Zuiderkruis
viel bij velen niet in het voordeel van Blauwbaard uit:
"Ik
vond Zuiderkruis ook smaken naar meer, maar moet ook bekennen dat
Blauwbaard me tegen viel. Ik zal ook wachten met verder commentaar en ga
het eerst nog eens lezen. De leraar nederlands van mijn dochter ( 6VWO
2000 ) vond Blauwbaard trouwens "nog veel beter dan Zuiderkruis
" !!!! Die deelt onze kritiek dus niet . "
Een ander:
"Ik
was in Blauwbaard begonnen maar ik heb het boek na 25 bladzijden
dichtgeslagen om het nooit meer te openen. Het boeide me gewoon niet, in
die bladzijden gebeurt er niets waarvan je nou denkt: ik wil weten hoe
dat verder gaat. Merkwaardig, zo'n boek na dat prachtige Zuiderkruis.
"
Zou de volgorde van lezen uitmaken? Een boekgrrl
suggereert het:
"Omdat
ik Zuiderkruis zo mooi vond, verwachtte ik van Blauwbaard erg veel. Dat
viel dus tegen, wellicht werkt dat dus voor jou andersom, als je
Zuiderkruis leest, moet je echt doen."
En inderdaad:
"Zuiderkruis heb ik niet gelezen, dus dit was
mijn eerste kennismaking met Pauline Slot. Eerste indruk: boek leest
lekker weg, herkenbare situaties en personen. Zelfs de stad kwam mij
bekend voor, Leiden: bushalte bij het Stadhuis, straat waar 4 x per uur
alleen een bus doorheen rijdt en natuurlijk het Oudheidkundig Museum.
Edu's persoonlijkheid vond ik goed uitgewerkt.
Lijkt eerst een geschikte man met een gezonde behoefte aan privacy.
Waarom moet je in een relatie alles delen? Langzamerhand blijkt hij
tamelijk egoïstisch en laat zich leiden door zijn driften. Weinig
weerstand tegen Riannes avances hoewel zijn relatie met Maria goed was.
Of toch niet? Maria is wel erg gesloten, maar dit gedrag past
waarschijnlijk heel goed bij een Zweedse. Als ik uit ga van het principe
'hoe noordelijker, hoe geslotener'. Ze geeft haar beroep wel makkelijk
op, dit is pas haar eerste falen. Nou, ja, de problemen op het
persoonlijke vlak hakken er natuurlijk wel in. Vond het wel een
originele wending om verder te gaan met een winkel in wandelstokken.
Alleen zo toevallig dat de winkel eigendom van haar familie is.
Wat mij ontroerde, was het verhaal van de Zweedse
shawl en de ziekte van Maria's moeder. Gaandeweg het verhaal, kwamen er
toch ook wat kriebels in mijn achterhoofd: Hoe goed is Maria als
psychiater? Het lijkt wel of Maria niets tot stand heeft gebracht bij
Rianne. Waarom Erinna, dat is zo'n vreemde naam, hoeft toch niet per sé
met dezelfde letters? Hoe dan ook, Rianne blijft liegen, geeft alleen
toe als ze met de waarheid wordt geconfronteerd.
Rianne liegt en intrigeert zoveel, dat je je
afvraagt of ze ook verantwoordelijk is voor de breuk tussen haar vader
en zijn vrouw op het eind van het boek. Lijkt mij een overbodige
wending, teveel relaties gaan kapot om geloofwaardig te blijven. Wat
voegt het toe aan het verhaal? Hooguit dat de relaties in de omgeving
van Rianne stuk lopen, door haar schuld?Het verhaal lijkt soms wat
geforceerd. Zo hebben alledrie de hoofdpersonen slechts 1 levende ouder.
Conclusie: ik heb het boek met plezier gelezen,
maar sluit me bij andere boekgrrls aan die vinden dat Pauline Slot alles
op alles zet om de verhaallijnen mooi sluitend te maken. Het was het
verhaal ten goede gekomen als er wat losse eindjes waren blijven
wapperen. Ben wel nieuwsgierig geworden naar dat andere boek:
Zuiderkruis."
Waarmee de cirkel weer rond is.
Samengevat
door
Ina
april 2001