Keri Hulme: Kerewin


Ik heb net Kerewin van Keri Hulme gelezen en blijf in lichte verwarring achter. Prachtig boek, daar niet van, maar heb soms het idee dat ik een paar bladzijden uit het boek mis. De ontknopingen volgen zo snel op elkaar en er blijft zoveel te raden over. Vind ik over het algemeen wel aardig, maar hier hindert het me toch.  

Degenen die niet tegen geweld in boeken kunnen, moeten Kerewin maar ongelezen laten. Het werd destijds in mijn RL clubje uiterst verontwaardigd ontvangen. Ik werd zo ongeveer als onmens gezien omdat ik het een goed boek vond!  

Femia schreef naar aanleiding van geweld in boeken “doet het onderwerp er toe?” Wat mij betreft niet uitsluitend, maar wel ook. Zelf kan ik goed tegen geweld in boeken, de enige plek meestal waar het niet zinloos is. Zoals het bij Kerewin niet zinloos is. Maar omdat ik heb gemerkt dat er mensen zijn die er oprecht niet goed van worden en Kerewin voor januari op de lijst staat, waarschuwde ik maar even.

Dat boek [Kerewin] heb ik een jaar of wat geleden gelezen en ik vind het gruwelijk  prachtig.

Ik ben nu 2 dagen en +/- 100 bladzijden verder en dat vaaaaage begin valt 100% mee, rond pagina 40 begrijp je het begin min of meer, en het verhaal verder is ingrijpend en prachtig geschreven. Ik geniet er ontzettend van - geweld waar diverse grrls het over hadden is tot nu toe alleen een soort... dreigend element... ik weet dat er verschrikkelijke dingen nog verteld moeten worden, maar tot nu toe is het alleen maar fascinerend hoe de relatie tussen de 3 bijzondere hoofdkarakters zich ontwikkelt. Enige warrige punt tot nu toe is dat in de blurb van mijn versie het kind is omschreven als autistisch - is hij niet gewoon ('gewoon'?!) heel erg getraumatiseerd?

In het hele boek komt het woord autisme dus helemaal niet voor - is dit weer een geval van blurb geschreven door iemand die het boek niet gelezen heeft?  Of mis ik toch iets?  Het is toch een kind dat contact stoornissen heeft opgelopen wegens ernstig mishandeling?  (de minst erge worden omschreven, wat hij meegemaakt heeft voor het verhaal begint komen we nooit precies te weten) Maar goed, geeft eigenlijk niet waarOm hij zo is, maar het strooien met inaccurate medische termen in de blurb stoorde me enigszins. Verder is het een aangrijpend verhaal maar... het boek mist net dat ene speciale ...IEts dat het voor mij een echt topper maakt.  Desalniettemin ben ik blij dat ik het nu gelezen heb. 

De mystiek van de Maori's die door het verhaal heen geweven was was op een mooi natuurlijke manier gedaan, en de Schotse familie wortels van de schrijfster zijn ook af en toe te horen in haar taal gebruik.  (Kan je wortels hOren eigenlijk?? ;-) Heeft Keri Hulme meer geschreven eigenlijk na dit inmiddels 16 jaar oud debut?  En vonden anderen het ook een beetje raar dat de heldin van het boek Kerewin Holmes heette?  Is het niet vreemd om je heldin zowat je eigen naam te geven?  Wil ze hiermee suggereren dat het deels autobiographisch is? Is Kerewin wie Keri graag zou willen zijn misschien?

Weer over dat geweld - van wat ik me kan herineren van de mails die voorbij zijn gekomen was dat een hele storend/sterk punt waar er veel over gesproken moest worden.  Maar persoonlijk vond ik het niet al te overheersend - wat mij sterker bijblijft is de liefde die Simon nog altijd voelde voor Joe ondanks de keren dat hij in elkaar werd geslagen als Joe weer een keer dronken en wanhopig was.  Veel erger vond ik het psychisch geweld van de 'caring' sociale werker types die hem probeerde weg van Joe te houden.  Die hadden helemaal geen idee van wat dat kind nodig had om gelukkig te zijn.  En hierbij wil ik dat geweld van Joe natuurlijk niet goedpraten, maar vanaf de kant van Simon was het niet zo belangrijk als de liefde en zorg die er tegenover stond.  Dit komt heel duidelijk over in het boek.

Het was eigenlijk voor mij de eerste keer dat ik een beetje heb kunnen begrijpen hoe mensen toch van iemand kunnen houden ondanks fysiek geweld.  Toch knap om dat als schrijfster over te brengen.  

Het maandboek van januari had ik al twee keer gelezen, vandaar dat ik dat nu niet nog een keer heb gedaan. Maar ik had er destijds wel iets over opgeschreven.Mijn exemplaar: Kerewin, Feministische Uitgeverij Sara, Amsterdam 1985(tweede druk), origineel: Spiral, Wellington 1984 Toen ik het 10 jaar geleden om precies te zijn in juni 1986 las, was ik erg van dit boek onder de indruk. Ik vond dat er alles inzat wat er in een goed boek hoort te zitten. Bij herlezing in 1996 sta ik er anders tegenover. De taal is veranderd, ikzelf ben veranderd, mijn situatie is veranderd.

Toen sprak me Kerewins onafhankelijkheid meer aan, zoals ook het leven van het land, verse vis, zelfgeteelde groente en dergelijke. Maar afgezien van de taal, wat ook door de vertaling kan komen vind ik het nog steeds een heel goed boek. Voorbeelden van taal waar ik me ergerde: Kerewin noemt Simon steeds jochie. In het origineel staat boyo.Op pagina 87 staat O Maar handen zijn heilig. Aanraking is persoonlijk, liefdevolle vingers, voelsprieten voor nietsziende ogen, tong van sprakelozen¹ In het origineel: O But hands are sacred things. Touch is personal, fingers of love, feelers of blind eyes, tongues of those who cannot talk¹. Daar is het Engels toch oneindig veel mooier. En op pag. 379: O Sentimentele Holmes, tranenrijk hartje¹ (spuug) is in het origineel O Maudlin Holmes, tearbesotted soul¹, waarbij maudlin overdreven sentimentaliteit of melodrama is, in het bijzonder die veroorzaakt door drank.

Over de inhoud nu. Mij viel op het terugkeren van een spiraal. Je zou het een leidmotief kunnen noemen. Het komt overal terug. Op (mijn) pagina 56 wordt uitgelegd wat de spiraal betekent: een symbool voor wedergeboorte. Kerewins beide huizen hebben een spiraalvorm, de wachter die Joe tot zijn erfgenaam maakt doet dat met spiraalvormen. Dezelfde vorm van wedergeboorte komt terug in de vogel Phoenix (Feniks): mythologische vogel, die zich volgens de fabel, om de 5 eeuwen verbrandde op een nest van geurige kruiden en dan verjongd uit zijn as verrees. De vogel Phoenix wordt verbonden met de spiraal: phoenix helix = feniks spiraal. Kerewin verbrandt haar woning of een deel daarvan in de hoop op wedergeboorte.

Met getallen is iets dergelijks aan de hand: op pagina 519 schrijft Kerewin in haar dagboek dat ze weer met z¹n drieën zijn: numero deus impare gaudet, wat betekent: het oneven getal is geliefd bij de godheid (de getallen 3 en 7); ook: alle goede dingen bestaan in drieën. Dit komt ook terug in de structuur van het boek: alle hoofdstukken bestaan uit 3 delen, veelal weer onderverdeeld in drie delen.

Kortom, wedergeboorte is een belangrijk motief in dit boek. De drie personen maken daadwerkelijk een wedergeboorte door: alledrie zijn ze bijna dood geweest en weer opgestaan, wellicht niet verjongd, maar wel wijzer en verrijkt. Zelfs de mauri, het levensprincipe dat door Joe bewaakt moet worden, verhuist van onvruchtbare aarde naar vruchtbaar land. Het thema is voor mij: isolement. Kerewin heeft zich van haar familie verwijderd en zich in haar eentje teruggetrokken in een (ivoren) toren. Zij merkt dat dit nu juist haar creatieve talenten niet ten goede komt. Ze wil geen omgang met mensen, maar komt er in de loop van het verhaal achter dat ze daar niet buiten kan.

Het isolement van Simon ligt voornamelijk in het niet kunnen spreken. Hij is een buitenbeentje en hij heeft geen speelkameraadjes van zijn eigen leeftijd. Hij leeft in een binnenwereld in zijn hoofd, waarin hij zichzelf een naam geeft die niemand kent. Verder heeft hij geen familie meer. De familie die hij heeft in Ierland wil niets met hem te maken hebben. Joe is geïsoleerd in zijn onvermogen het verlies van zijn vrouw en zoontje te accepteren en om Simon een goede opvoeding te geven. Ook voor Joe geldt dat hij eigenlijk geen ouders had.

De mishandeling van Simon is de meest dramatische gebeurtenis in het verhaal. Toch schokt het mij veel minder dan de anderen in mijn RL leesclubje. Het wordt nergens goedgepraat of vergoelijkt, ook Joe zelf spreekt er in de meest afkeurende bewoordingen over. Er is voor mij geen wreedheid in. Het is voor mij ook niet zo onbegrijpelijk. Ik zie het als pure onmacht. En dat voel je nu juist bij mensen van wie je houdt. Onverschilligheid kan die hevigheid niet teweegbrengen. Drank zal ook een rol spelen. Ook lijkt het dat Simon het op de een of andere manier oproept. Kerewin, van wie duidelijk is dat het niet in haar aard ligt, slaat hem ook. Dat geldt voor vrijwel alle mensen met wie Simon omgaat: in het ziekenhuis, in het verpleeghuis. Ook dat staat min of meer verwoord op pagina 205. Simon kent geen angst. Juist het ontbreken daarvan en de zinloosheid daarom van zomaar een tik, roept hardere klappen op.

Toch is het voor mij al met al een positief boek. Mensen leren met elkaar om te gaan, van elkaar en van zichzelf in alle respect te houden. De reddingen zijn wat bovennatuurlijk. De wachter op het strand is al net zo onwaarschijnlijk als het mannetje met het bosbessensap. Het stoort me echter niet. Er komen meer onbegrijpelijke zaken in voor en op een onopvallende manier komt toch ook steeds het verschil tussen de Maoricultuur en de Westerse cultuur ter sprake. Van de Maoricultuur weet ik niets. Wellicht dat Maori¹s zichzelf inderdaad met pure wilskracht konden genezen (Joe¹s grootmoeder doet het bij Joe¹s polio. Hiertegenover staat Simon die op een Wersterse manier in het ziekenhuis geneest. In de vertaling ontbreekt het voorwoord.

Het grappige is dat het uitgegeven is door Spiral Collective, nadat 3 uitgevers het geweigerd hadden. Voor Keri Hulme was het af en zij wilde er niets aan veranderen. Bijna had ze het manuscript in een blok perspex gegoten. Zij gaat daar ook in op hoe ze tegenover woorden staat. Als voorbeeld geeft ze blauwgroen (zonder streepje) wat voor haar een samensmelting is die niet groen en niet blauw is. Blauw-groen (met streepje) is een mix van twee kleuren. Ze noemt dat een oddity (vreemde eigenschap) van haar. Zo ook het woord OK, dat een zin stut/schraagt. Het voluit geschreven woord okay is een meer zacht vloeiend woord wanneer het in stilte wordt gelezen. Het is eigenlijk daarom extra jammer dat de heruitgave van dit boek geen nieuwe vertaling kreeg.

 

Ik vind Keri Hulme onconventionele manier van schrijven heel indringend overkomen. Je moet er wel even aan wennen. Natuurlijk kan de gevoelswaarde van bepaalde woorden in Nieuw Zeeland anders zijn dan in Great Britain of hier in de USA. In mijn exemplaar noemt Kerewin Simon aldoor "urchin" wat letterlijk kwajongen of schelm betekent en geen jochie. Kerewin laat hiermee duidelijk merken dat ze, hoewel ze een zwak voor Simon heeft, heel goed zijn fouten ziet en zich er ook aanergert. Ik vind jochie niet een erg goede vertaling voor urchin. Ik zou het als boefje vertaald hebben.

Met de spiralen symboliek ben ik het eens. De geluidsbouwsels die Simon op het strand maakt zijn ook een soort spiraal. Er wordt zelfs gezegd dat Simon in een foetus houding slaapt: ook een soort spiraal.

Het je niet kunnen uiten is ook een belangrijk thema in het boek, isolement ligt natuurlijk in het verlengde daarvan. Simon kan niet praten en heeft ook geheimen (zoals de naam die hij voor zichzelf heeft en zijn afkomst) die hij bang is om prijs te geven. Kerewin vind het moeilijk om zich voor andere mensen open te stellen en haar kunst, wat haar manier van uiten had moeten zijn, wil niet lukken. Joe weet niet hoe hij zijn misnoegen over Simon's gedrag kenbaar kan maken zonder hem bont en blauw te slaan. In een van de eerdere mails over dit boek had iemand het het gigantisch drankgebruik van alledrie de hoofdpersonen. Ik denk dat de drank door Joe, Kerewin en Simon een soort communicatiemiddel en geneesmiddel tegelijk wordt gebruikt. Alle problemen worden door drank veroorzaakt en wordt de drank vaak ook weer gebruikt om de zaak op te lossen. Het isolement waarin ze alledrie verkeren is ook het isolement van de alcoholist. Ze proberen eerst door geweld uit dat isolement te komen.

Enfin ik heb het boek nog lang niet uit dus kan ik niet veel meer zeggen. Tot nu toe vind ik het een traktatie om te lezen en over na te denken.

Een interessant boek. Vooral door het gebruik van steeds wisselend perspectief. Doordat je in een alinea van Zij (Kerewin) naar ik (Kerewin) naar ik (Simon) kan springen wordt je heel erg het verhaal ingezogen. Je kunt geen afstad van de personages nemen. Je wordt meegezogen in de sfeer van ellende en machteloosheid. Daar had ik niet altijd zin in. Ik vond het boek te lang duren. We worden uitgebreid op de hoogte gebracht van alle ellende van alle hoofdpersonen, daar waren voor mij geen 400 pagina's voor nodige. Vond het toewerken naar een 'happy end' ook langdradig, waar je ook hier al snel doorhebt welke kant het verhaal uit gaat.

Ik denk niet dat drank wordt gebruikt om de problemen op te lossen. Aan het einde drinken ze ook een stuk minder. Met drank wordt vergetelheid gezocht, problemen verdrongen.

Hehe, ik heb hem eindelijk uit. Tot op het moment dat Joe Simon echt verrot in elkaar slaat, heb ik het boek in een ruk gelezen. Ik werd gegrepen door het verhaal. De perspectiefwisselingen zijn me niet "speciaal" opgevallen, het paste bij het verhaal. Ik had daar geen moeite mee. Daarna kwam er voor mij een omslagpunt (ook voor de hoofdpersonen uit het boek.) Ik had er genoeg van. Ik heb het boek weggelegd en het een poos niet gelezen. Totdat ik mezelf dwong het uit te lezen. Dat is met veel moeite gelukt.

Ik had niet zoals de hoofdpersonen een "wedergeboorte" om het weer gretig te gaan lezen. Helaas. Nee, het is geen favoriet boek van mij. Het is te langdradig, ik had de hele tijd zoiets van "ja we weten het nu wel". Ik heb me tevens geergerd aan de scheldwoorden, terwijl ik niet preuts ben of wat dan ook. Maar zoals een van jullie al schreef, vermoed ik ook dat dat voornamelijk slechte vertaling is.Ik kan nu niet meer sympathie opbrengen voor mensen die andere mensen slaan, zoals sommige van jullie schreven. Puur omdat dit fictie is, tenzij het waar gebeurd verhaal mocht zijn, maar dat lijkt me niet. Ik ga daar een werkelijke situatie niet aan spiegelen. Wanneer ik een goed boek lees, wil ik altijd de laatste twee bladzijden opnieuw lezen. Herhaling op herhaling, om me te doordrenken en me niet gelijk terug te laten vallen in de realiteit. Dat is hiermee niet gebeurd. Ik was blij dat ik het uit had.

Niemand heeft gezegd dat ze sympathie kon opbrengen voor mensen die slaan - wel dat ze wat meer begrip hebben gekregen voor de mensen die geslagen worden en toch van hun mishandelaars blijven houden. Een groot verschil vind ik. In mijn naaste omgeving heb ik het ook meegemaakt. Die persoon houdt ook nog steeds veel van degene die haar sloeg. Maar zij ziet zichzelf (dan) ook als schuldige, wat vaak voorkomt in dergelijke situaties. Dat maakt het dan weer minder. Maar wat Simon betreft zit dat toch iets anders in elkaar, al moest ik wel even aan de genoemde sitiuatie denken.

Ik heb het boek destijds genomineerd omdat het me altijd is bijgebleven als een bijzonder boek toen ik ongeveer 15 jaar geleden heb gelezen (voor mijn leeslijst). Ik was er destijds zo van onder de indruk dat ik het een aantal maal cadeau heb gegeven aan anderen. Wat ik me er verder nog van kon herinneren was dat het begin wazig was, na 30 bladzijden begreep ik NIETS van het boek, en dat ik het eind zwak vond. Achteraf bleek dat dit ook het enige was wat ik me van het boek herinnerde. Tot de laatste bladzijde bleef het weer nieuw voor me en wist ik niet wat er zou gebeuren (over een slecht geheugen gesproken). Ik was minder of op een andere manier onder de indruk dan de vorige keer.

Het taalgebruik is heel licht, fris en vrolijk en ik vond Kerewin een sprankelend, humorvol personage. De innerlijke dialogen en perspectiefwisselingen vond ik (weer) even wennen, maar zeker functioneel. Je kruipt daardoor nog in de huid van de speciale personages. Ik herinnerde me niets van de kindermishandeling die toch wel zeer prominent aanwezig is..... Het boek laat het verhaal van twee kanten zien, dat van het slachtoffer en de dader. Ook beschrijft het het mechanisme van slachtoffers die ondanks de mishandeling toch bij de dader blijven en hem/haar zelfs opzoeken.

Wat ik erg mooi vond aan het boek is de manier waarop de relatie tussen de drie personages zich ontwikkelt. Paula gaf als thema isolement, Marietje had het over zicht niet kunnen uiten. Voor mij gaat het boek (o.a.) over het gebrek aan contact kunnen maken met de mensen om je heen, niemand binnen durven laten in je hart. Alledrie stoten ze anderen dan ook af. "She says softly, "It's becoming too precious. Too important. To care for anything deeply is to invite disaster."" Elm@ vroeg zich nog af of het boek autobiografisch was. In een interview noemt Keri Hulme het haar grootste fout om het vrouwelijk personage Kerwin Holmes te noemen, het is dus niet autobiografisch, alhoewel ze wel veel gemeen heeft met haar. Het interview is hier te lezen.  Al met al vond ik het weer een hele ervaring om het boek te lezen, maar ben toch minder onder de indruk.

 


Samenvatting
Jos
Februari '02

 

      relevante links:

Keri Hulme

The Bone People
De Engelse titel van het boek en een site die het boek van alle kanten bespreekt.

Myth and Symbol in the Bone People

Watch the hands: non verbal communication in the Bone People

Keri Hulme bij:
Books and Writers

Keri Hulme - Kerewin

 

 

 

 

Bibliografie Keri Hulme

Reconsidering ''The Bone Peple" (interview met Keri Hulme)

Meer links toe te voegen? Mail even.

 

 

Boekgrrls

Laatste keer bijgewerkt: 09/04/02  Eisjen

Terug naar top pagina