"Afstandelijk
en breedsprakig - wat is er hier nog aan toe te voegen ? Misschien dat
het wel een best goed boek is. Sommige passages, vooral de kindsheid van
Trudi, zijn zeker te wijdlopig. Als pluspunt zie ik wel, een korte
schets van de periode 1918 to 1933. (die qua economie en politiek voor
mij nog verder had kunnen gaan) Trudi`s "roddelgedrag" kan
zeker irriteren. Maar door deze rol heeft ze wel de mogelijkheid om een
kijk op het dorpsgebeuren te krijgen. Soms te oppervlakkig, te
afstandelijk. Soms te veel personages. Maar in het geheel een
interessant beeld van een kleine stad in deze periode.
Misschien had het verhaal van de
dwerg Trudi een eigen boek moeten worden. Haar 'anders zijn' en het idee
van de 'stenen aan de rivier' geven voldoende ruimte voor een extra
boek. En met de schrijfstijl is zeker niets mis."
"De manier waarop Hegi de jeugd van Trudi beschrijft is hetzelfde als de
manier waarop ze haar op haar 30ste beschrijft. Trudi wordt daarmee een
beetje een vlakke persoonlijkheid en een zeer ouwelijk kind. De
alwetende vertellen doet hier het boek niet altijd goed. - Het is erg
makkelijk van Hegi om Trudi al vanaf het begin van het Nazisme erg anti
Hitler te laten zijn. De andere Duitsers geloven wel in hem maar onze
hoofdpersoon weet wat wij al weten. Zij staat boven verdenking.
Is het niet raar dat Trudi als "Zwerge"
(ben ik de enige die zich geergerd heeft aan het onvertaald laten van
dit woord?) niet is afgevoerd naar het concentratiekamp zoals Gerda en
andere mismaakten? Wat heeft het verhalen vertellen nu voor een
rol in het leven van Trudi?"
"Andere
waarde van de verhalen zou kunnen zijn dat ze een compensatie vormen
voor Trudi's gevoel niet aan het echte leven te kunnen deelnemen. Een
klein wereldje heeft ze zeker."
"Door haar
"anders - zijn" leeft ze meer
in haar eigen fantasie wereld, denk ik. Iets weten over anderen geeft
macht, haar verhalen en roddels laten mensen naar haar luisteren. Mensen
die haar anders "over het hoofd" zullen zien."
"Ik
denk dat de verhalen ook dienen als manier om de aandacht van de mensen
vast te houden. Ik vind
"Stenen" een poëtisch boek. Je kunt het op verschillende
manieren lezen: als een historische roman, als literaire/ poëtische
schepping, als een spannend oorlogsboek en als boek over een minderheid.
Eigenlijk zou het het op alle manieren tegelijk moeten lezen, want dan
merk je pas wat een diepgang het boek heeft. In recensies wordt dit boek
vaak vergeleken met Die Blechtrommel van Gunter Grass. Het is natuurlijk
door ons vooroordeel tegen de Duitsers heel erg moeilijk om dit boek
objectief te beoordelen."
"(...) een zeer lezenswaardig boek, heel mooi geschreven. Het is
waar dat het wat moeite kost om er in te komen, ik heb de nodige keren
terug moeten bladeren vanwege de veelheid aan personen, maar op een
gegeven moment kwam de vaart er in en heb ik de rest in één ruk
uitgelezen.
Al die verhalen over de mensen in het
stadje, de roerende romance met Max (de scene in de mist bij de rivier),
de beschrijving van de toch wat gemene trekjes van Trude waardoor
iedereen een beetje bang voor haar is. En ook de tijd na de oorlog, de
houding van de Duitsers, bijna niemand durfde voor zijn overtuiging uit
te komen."
Achtergrond informatie over Ursula
Hegi wordt ons ook gemaild.
"Ursula
Hegi is toen ze achttien was uit Duitsland naar Amerika verhuisd. Daar
ontdekte ze al gauw dat de Amerikanen meer over de Holocaust weten dan
de Duitsers. Toen ze klein was werd er niet over de oorlog gepraat. Ze
merkte ook dat de mensen negatief reageerden als ze zei dat ze uit
Duitsland kwam.
Ze zei in een interview: "The
older I got the more I realized that I am inescapably encumbered with
the heritage of my country's history."
In Stenen uit de rivier probeert Hegi
erachter te komen waarom het Duitse volk zich stil gehouden heeft
tijdens de oorlog. Ze heeft erg veel research gedaan en mensen geïnterviewd. En er waren echt een heleboel goede Duitsers die van het
begin af aan niets van het nazisme moesten hebben. Dat Trudi 'goed' is
is niet zo'n wonder. Het gaat meer om de gewetensvragen die de goede
mensen hadden."
En na enige tijd kwam van onze
"Duitse Boekgrrl" nog dit mailtje binnen:
"Ben
een paar dagen weg geweest (in Duitsland) vandaar mijn late reactie.
Wel interessant - ik vroeg in drie Duitse "Buchhandlungen"
en niemand kende het boek van Ursula Hegi ! Ook via de grote boekenclubs
was het niet te krijgen.
In de Duitse boekencatalogus vond ik het wel- in
Engels of als klein pocketboek. De Duitse titel - "die Andere"
( !?! ) Nieuwsgierig ging ik ook op zoek naar Lisette Lewin, een hart
van prikkeldraad. Helaas !!! Alleen het nieuwste boek van Lewin is in
Duitsland te bestellen. ( ook onbekend en ook alleen als pocket !!! ) Ik
heb het boek van Lisette Lewin, "een hart van prikkeldraad" nu
bijna uit. Een prachtig vervolg op Ursula Hegi`s boek !
Alles wat ik in Ursula Hegi`s boek miste vind ik
bij Lisette Lewin - betrokkenheid, spanning en ontwapende, haast
schokerende eerlijkheid ! Voor mij een juweeltje."
Dan volgt er in haar mail een stukje waar heel
veel achter zit en dat prachtig past in het kader van Ursula Hegi's
boek:
"ik
kon voor het eerst rustig met mijn tante (woont sinds 1960 in Amerika)
en mijn moeder over de oorlogstijd praten.( waren toen nog kinderen) Er
was een boek over de geschiedenis van onze kleine stad uitgegeven met
alle daten van verkiezingen, wetten en gebeurtenissen van 1933 tot 1945.
"Wir haben es nicht gewust " - onmogelijk ! Geen "Konzentrationslager" in de beurt,
OK... Maar zelf in dit plaatsje met
ca.15.000 inwoners waren er 5 werkkamps met "kriegsgefangenen"
en meerdere Joodse winkels. De jeugd groeide er gewoon mee op. In
Duitsland begon de Nazi-periode immers al 1933 . Media en verenigingen
werden geschikt over genomen en gemanipuleerd. Met 8 in de koor van de
kerk en opeens lid van de BDM (Bund
Deutscher Mädel). Om kippenvel van te krijgen!
Gelukkig hebben we nu internet en meer
informatiebronnen!"
Boekgrrls praten over de grenzen.