"Gisternacht om kwart voor drie heb ik 'De passievrucht' dichtgeslagen... Ik voelde me er wel een heel klein beetje verdrietig bij: verdrietig dat het boek nu al uit is; uit, afgelopen, voorbij, dichtgeslagen..."
_De_ manier om met een boek te eindigen! En dan de gevoelens het keyboard in:
>Ik durfde in eerste instantie niet zo goed aan het boek te beginnen. Het heeft immers vorig jaar de Generale Bank Literatuurprijs gewonnen, en op de één of andere manier heb ik volautomatisch een aversie tegen boeken die zo'n "prestigieuze" prijs gewonnen hebben... (Het kàn dan toch haast geen leuk boek zijn, als het zulke "hoogstaande" literatuur is??) Maar ik ben blij dat ik toch begonnen ben te lezen!
Ik zal proberen om mijn mening te geven zonder al te veel van de inhoud te verklappen:
Ik voelde me direct vanaf paina 2 rechtstreeks het verhaal ingezogen. De schrijfstijl, aan de ene kant heel afstandelijk en onderkoeld, maar aan de andere kant heel subtiel en betrokken, vond ik heerlijk om te lezen! De verschrikkelijke dingen die toch eigenlijk in het boek gebeuren, worden zonder enige vorm van theater en drama opgeschreven, en juist dáárom voelde ik me heel erg betrokken bij Armin en Bo! Ik had verwacht dat het belangrijkste van het boek de grote zoektocht naar "de dader" zou zijn, en met die gedachte begon ik ook aan het boek. Maar al lezende werd voor mijzelf het ontmaskeren van de dader steeds minder belangrijk, maar de levensverhalen van Armin en Bo juist veel belangrijker! Ondanks dat het boek vol zit met terugblikken, flashbacks, weetikveel, is het op geen enkel punt chaotisch of niet meer te volgen. Ik heb geen een keer terug hoeven te bladeren om dingen terug te zoeken, en dat vind ik heel knap gedaan.
Ik weet niet hoe jullie het verhaal ervaren hebben, maar er zaten voor mij een heleboel herkenbare dingen in, die ik heel goed verwoord vond!
p.80:"Waar is mama?" vroeg Bo af en toe. "Mama is dood," zei ik dan. "O ja, mama is dood."
p.91: We eten pannekoeken met appel en stroop. Bo neemt ijs toe, ik koffie met cognac. Er staat een papieren parapluutje in Bo's ijs. "Hé, dat is de paraplu van mama," zegt hij. Buiten is de zon weer achter de wolken verdwenen. De serveerster, een meisje met een pony en twee vlechten en puistjes in haar nek, komt het waxinelichtje aansteken dat tussen ons in op tafel staat. "Is het ijsje lekker?" vraagt ze aan Bo, met een kinderachtig stemmetje. "Dat is de paraplu van mijn moeder," antwoordt hij. "Als je moeder daar maar onder past." "Ja hoor, makkelijk. Want mijn moeder is dood."
Dit is precies de manier waarop kinderen reageren op de dood! Zèlfs al het de dood van hun moeder betreft...
<Over hoe kinderen met gevoelens over dood omgaan:
> Was vandaag aan het zeilen met een ex-boekgrrl en die vertelde me dat ze met haar kleinkinderen naar het graf van haar moeder was geweest. "Mogen we haar even opgraven?' had de kleinste gevraagd :-)
<En dan de, naar mijn idee, typische vrouwelijke benadering van een probleem en de mogelijke oplossing:
> Vond je het niet raar dat de vrouw in het boek zeker wist van wie haar kind was, terwijl ze niet wist dat haar man onvruchtbaar was? Volgens mij had het in haar ogen dus net zo goed van hem kunnen zijn. Ik vond dat nogal zwak in het boek.
> dat was me nog niet opgevallen! Maar inderdaad, aangezien ze niet wist dat hij onvruchtbaar was, klopt het allemaal niet meer, het hele boek slaat op niets op die manier. Kunnen we misschien eens aan meneer Glastra zelf vragen hoe het zit.
> Ik heb me er ook het hoofd over lopen breken hoe ze dat zo zeker wist. De enige manier om dat zeker te weten immers, is als je minstens al een paar weken geen sex met je man hebt gehad... Ik heb daarom even teruggebladerd in het boek, maar het wordt nergens echt duidelijk... Het enige wat Monika daar over zegt is (p.31) 'We doen het te weinig de laatste tijd', op de avond dat Armin Bo verwekt zou hebben. In theorie zou het dus kunnen...
> Als jullie het zo stellen is dit boek inderdaad niet meer zo boeiend ... Het is wel erg dat die vrouw zo plots komt te sterven ...De hoofdrolspeler is dan inderdaad een beetje de verkeerde weg opgegaan ... Gelukkig heeft hij zich herpakt voor zijn ( tja ) zoon.
> Over de bevruchting en hoe zij nou precies wist dat het niet van hem, maar van die ander was, heb ik achteraf geen gek gevoel over. Ikzelve, hoewel verre van een zweverd, heb beide keren dat het 'raak' was dat ook echt zo gevoeld (zonder in al te veel details te willen treden: ik bedoel hier niet tijdens de daad, maar enkele uren erna). Misschien had zij dat ook?
<Over de ouder-kind-relatie:
>Waar ik me wel over verbaasde was dat hij niet veel bozer was toen hij uiteindelijk de identiteit van de vader van 'zijn' kind kende. Boos op de dader, bedoel ik. Ik vond het een boeiend boek, heb het in 1 ruk uitgelezen, maar dat hij niet stinkend laaiend was en het uitschreeuwde, dAt begrijp ik niet
> Waarom Armin maar blijft denken dat Bo helemaal zijn zoon niet is, verbaast me wel een beetje. Kijk, ik snap wel dat het een schok is en dat-ie in de war is en dat het anders is nu hij niet de *biologische* vader blijkt te zijn, maar ik dacht dat iedereen het er toch wel overeens was dat dat biologische aspect maar een klein onderdeel is van de vader-zoon relatie, vooral als je iemand vanaf de geboorte opvoedt . Misschien dat hij daar achterkomt aan het eind: "En langzaamaan groeide het besef dat weliswaar alles was veranderd, maar dat alles tegelijkertijd hetzelfde was gebleven."
<Over de relaties tussen de volwassenen onderling, met daarin de clou verklapt:
> er was iemand die zei dat ze verbaasd was dat Armin niet veel bozer was op zijn vader. Dat vond ik niet zo vreemd - ik zou zelf meer boos zijn geweest op Ellen - die wIst het al die tijd en toch heeft ze hem maanden in kwellend onzekerheid laten leven. Die vader - ach, als een mooie jonge vrouw je zoent en haar benen voor je spreidt zijn er weinig (oudere) mannen die daar weerstand aan zullen bieden. Ik praat het niet goed ofzo, maar hij heeft haar absoluut niet verkracht - het was meer haar 'schuld' dan de zijne.
> Tussen jonge vrouwen (vooral degene die een degelijke vaderfiguur missen) en oudere mannen met een teveel aan zelfvertrouwen speelt vaak het soort aantrekking dat Karel G.van Loon zo kort maar duidelijk beschrijft. Een soort passie. Ik vind de titel dan ook heel gepast, alhoewel ik een heel ander verhaal had verwacht. Over dat soort passie kan ik uit eigen ervaring meespreken.
> Als je het verhaal sec vertelt, wordt zijn vader in mijn ogen gewoon een schurk. Je blijft van de vrouw van je zoon af, vind ik. En zeker een man van die generatie. Maar als je met Armin meegaat kan je voelen, al is begrijpen voor mij moeilijk, dat Armins liefde en bewondering voor zijn vader niet vernietigd zijn. Misschien omdat hijzelf zo'n goede vader is geworden in de loop der jaren, dat hij weet hoe waardevol zijn eigen band met zijn vader is geweest, ondanks het 'verraad' dat de man pleegde.
> Dat je van de vrouw van je zoon af moet blijven, zoals iemand zei - tja, zit er wat in, maar zit er eigenlijk niet mEEr in dat je van de vader van je man afblijft?? Zelf ben ik altijd verbaasd als mannen een relatie beginnen met een vrouw die op dat moment een ander partner heeft en dan jaren later verbaasd zijn dat ze hun verraadt (mwah, grote woord) door met een ander te vrijen. Dat deed ze toen toch OOk met jOU suffie!!
> Op pag 20 krijgen de woorden: 'Mijn moeder huilde graag en veel en vooral van blijdschap.' bij herlezing een extra lading. Zou een zoon een echtbrekende vader minder storend vinden dan een dochter? (In mijn ervaring is dat wel zo.) Als Armin een vrouw geweest was, zou zijn moeder haar dochter dan in vertrouwen hebben genomen over de escapades van pa? (Want dat zijn moeder meer wist dan ze hem vertelde blijkt duidelijk uit de door haar onderstreepte passages in het evangelie van Philpippus.)
> Zijn relatie met Bo wordt natuurlijk niet vernietigd. En zelfs zijn relatie met Ellen niet, hoewel zij er vanaf het begin van geweten heeft. Dat kan waarschijnlijk alleen omdat Armin en zij allebei heel veel van Monika gehouden hebben, en ook omdat ze samen Monika hebben berogen. En omdat Monika dood is, en niet ter verantwoording kan worden geroepen. Dader-Opa trouwens ook niet. Dat komt wel erg goed uit, omdat nu de illusies hoeven niet publiekelijk aan scherven hoeven te worden gegooid, wat altijd zo'n slordige rommel geeft in de familie- en vriendenkring.;-) De fundering is zo niet onder zijn bestaan uit geslagen. Wat wel gekund had.
<Het moge nu dus duidelijk zijn dat grootvader eigenlijk vader is. Of zoals een grrl schreef:
> EIgenlijk vond ik het wel 'prettig' (nah, verkeerd woord maar wacht ff - ik ga het zo uitleggen ;-) dat de dader de vader van de vader (huh?) was.
<En die prettigheid zit 'm dan in het volgende:
> Dan hadden ze tenminste enige genen gemeenschappelijk - een familie band. Volgens mijn (ongetwijfeld krom...) redenering zou dat de pijn kunnen verzachten op een of ander manier... Bo en Armin waren dus broers, en als je terugkijkt was de manier hoe Armin met Bo omging toch vaak zoals een liefhebbende oudere broer dat zou doen.
<Over de opzet van het boek:
> Dat het lekker wegleest vond ik ook de grootste pre aan het boek. Voor de rest ben ik er nog niet echt uit. De achterflap wekt de verwachting van een detective en ik ging dan ook met de bijbehorende alerte houding aan de slag. Tsja, en dan weet je al snel (pagina 18 zeker) wie de vader is. Hoewel ik het een poosje niet wilde geloven omdat dat toch *te* gemakkelijk was en bijna een 'deus ex machina' .
> Best aardig om te lezen, vond ik. Maar toen ik het uit had, bleef er een wat flauwe nasmaak achter. Vooral, denk ik, doordat de hoofdpersonen zo schetsmatig zijn: de Onschuldige, de Overspelige Fatale Vrouw, de Begripvolle Nieuwe Partner, de Ideale Opgroeiende Jongere. Ik heb het, uiteindelijk, vooral gelezen als een soort zedenschets van de laat-twintigste eeuw en als zodanig, zoals gezegd: best aardig. Maar met net wat te weinig "bite".
> bij mij was het net andersom, ik verwachtte geen detective, en heb ook niet zo op de plot gelet. toen ik hoofdstuk vier nog eens herlas, zag ik ook heel duidelijke verwijzingen naar de ontknoping. Maar bij eerste lezing had ik dat niet gezien. En ik vind nog steeds niet dat je het dan 'weten' kunt.
> Ik vond het geen schetsmatige hoofdpersonen. Armin wel erg naief voor zijn leeftijd, maar zo zie ik er wel meer. En Monika zou mijn vriendin bepaald niet zijn. Maar dat zeg ik pas achteraf. 'Weinig bite' vond ik aanvankelijk ook wel. Maar als ik nadenk over wat er in werkelijkheid gebeurd is, vind ik het best genoeg bite. Achteraf. Dus mijn reactie is net andersom, na lezing vind ik het pas echt een goed boek.
> ik heb het ook inderdaad in 2 rukken uitgelezen, maar helemaal niet van genoten. Ik heb het uitgelezen omdat het mOEt. Ik moest weten wie de vader was. Ik heb het gelezen zoals een bulimina patiënt eten naar binnen schrokt - niet omdat het lekker is maar omdat ze (het zijn bijna altijd vrouwen...) een drang heeft om een lege plek op te vullen met eten. Dit boek mOEst ik naar binnen werken om te weten wie het gedaan had, (alle voorbijkomende mails hierover hadden me nieuwsgierig gemaakt) maar ik heb er voor geen moment plezier aan gehad. Dat het een of andere literaire prijs heeft gewonnen heeft me eerlijk gezegd verbaasd. Het is zo ongeveer zo literaire als een uitzending van Peter de Vries, maar ach, die prijs was van een bank heb ik begrepen - en sinds wanneer hebben banken verstand van literatuur?
> van een interessant gegeven heeft hij een speurtocht naar de dader gemaakt zonder enige diepgang.
<Dan zo maar wat gedachten over De Passievrucht op een rijtje:
- Bo is een Zweedse jongensnaam. Betekent zonen des Donders. Bo is verwekt tijdens een onweer. Is passievrucht een goede titel? De Bliksem-inslag is misschien juister.
- Verder viel me het getal 13 op
Verlies van onschuld. Armins vader verliest op 13 jarige leeftijd zijn vader. Bo is 13 jaar. Monica is op haar 13e ontmaagd.- Het Evangelie van Philippus.
De vader van Armin sterft tijdens het lezen in dit Evangelie. Omdat de moeder bepaalde passages heeft onderstreept beseft de vader dat ze alles weet. blz 227 Krijgt hij hierdoor een hartstilstand?- Of
- Op blz 219 zegt de buurman: Twee dagen geleden, schrok ik midden in de nacht opeens wakker. Ik hoorde gestommel en stemmen. Het klonk als 2 ruziënde mensen, een man en een vrouw. En ik zou gezworen hebben dat het geluid uit dit huis kwam. enz. enz..
- Is Ellen ( die immers een nacht niet bij Armin heeft geslapen) naar de vader gegaan, hebben ze ruzie gemaakt en is hij daarna gestorven?
- Armin lijdt aan het syndroom van Klinefelter. Hij heeft daardoor iets vrouwelijks. Vandaar die ontreddering en emoties. Hij komt niet bedreigend over. Daarom komt hij ook gemakkelijk in contact met Anke Neerincks en laat zij hem binnen. Waarom haar kind ook Bo heet en er een foto van Monica in het fotoalbum is, begrijp ik niet.
- Tijdens het lezen moest ik steeds aan een liedje denken dat zo'n jaar of 15 geleden op de Waddeneilanden nogal populair was. Monica, gezongen door Circus Custers. Over een meisje dat Monica heet en is gestorven.
- Ergens staat: Kennis is vrijheid. Armin is op de waarheid uit.
- Waarom Ellen al die tijd zweeg is me onduidelijk.
- De sex scènes hadden geschrapt kunnen worden.
- Ook vond ik het vreemd dat Monica haar schoonvader een briefje stuurde met op de enveloppe Cor. Ze had niets hoeven te vertellen. Het kind kon toch ook van Armin zijn?
- Maar dan was er geen boek geweest, natuurlijk
- Ik vond de raad die de hoofdpersoon aan zijn zoon meegeeft heel wijs : neem niets zomaar aan. Toets het aan de werkelijkheid. En hij doét het (p178), wanneer hij zijn vader vraagt waarom een schip op zee aan de horizon verdwijnt en verre hoogspanningsmasten in open landschappen niet. Prachtig vind ik dat.
En dan wordt de uitsmijter:
> en.... ondanks het feit dat ik het een rotboek vond, het is wel een ideale keus voor de boekgrrls lijst - het geeft in ieder geval veel om over te discusseren ;-) Dus 10 punten voor diegene die hem ooit voorgedragen heeft (wie-o-wie??)
Eisjen.
Laatste keer bijgewerkt: 19/07/00 Eisjen
