Boekgrrls Besproken Boeken knipoogtrans.gif (18231 bytes)


Pearl Abraham: Afstand van Amerika  

 

Een nieuwe boekgrrl nam het voortouw bij de discussie over dit boek.

"Mijn eerste mail als nieuwe boekgrrl: ‘Afstand van Amerika’ van Pearl Abraham met mijn eigen leesclubje al gelezen. Leest op zich lekker weg maar had weinig diepgang in tegenstelling tot haar eerste roman: "Vreugde der wet", hier echt van genoten. Geeft een duidelijk beeld van de Joodse traditie en de positie van de vrouw binnen deze traditie, echt een aanrader wat mij betreft. Heeft iemand van jullie het al gelezen?

Dat was inderdaad het geval.

"Ik las het een paar weken geleden. Ik dacht dat het me tijd zou kosten, maar het las snel door. Ik vond de figuren wel lief beschreven. Toch boeide vooral het eerste deel me niet echt. Het zijn bekende beelden van verwachtingen, scheiden, en het vervolg daarop. Pas na de eerste helft werd mijn aandacht aangesproken, toen het ik-perspectief veranderde van de vrouw naar de man. Maar de 3 pagina’s die daaraan gewijd werden, waren tekort en voor mij wat suggestief om echt meegesleept te worden.

Het religieuze, wat me wel boeide, kwam vooral aan het einde tot uiting. Dat gaf me inzicht over de metaforen vanuit het geloof om verder te kunnen gaan. Ik vond het een mooi, spiritueel beeld om vanuit het ouderlijk huis weer verder te kunnen trekken en net als Abraham het huis en land te verlaten om een zegenrijk leven te kunnen leven. Terwijl ik me in eerste instantie nauwelijks voor kon stellen dat er een brug te slaan was tussen haar oude en nieuwe wereld, laat staan dat de oude nog zo tot inspiratie zou kunnen leiden."

Meer grrls lazen het boek.

"Ik heb het inmiddels ook gelezen; het liet mij enigszins in verwarring achter, omdat ik niet goed wist of ik het nu mooi vond of niet. In ieder geval stukken wel. Vreugde der wet heb ik niet gelezen, maar ik weet niet of ik nu snel weer iets van Pearl Abraham ga lezen."

> Het zijn bekende beelden van verwachtingen, scheiden, en het vervolg daarop.

"Die beelden zijn weliswaar bekend, maar toch - vind ik - wel op een aparte manier beschreven. Vooral dat fanatieke rennen vond ik mooi, symbolisch! Ook dat Deena haar hardloopschoenen achterliet toen ze besloot om naar haar ouders te gaan."..

 

> Het religieuze, wat me wel boeide,

"Dat religieuze begreep ik niet zo goed, althans niet wat de functie ervan in het boek was. Tijdens het lezen vroeg ik me steeds af waarom het joodse een rol speelde en wat het belang ervan was, anders dan de irritaties die Deena voelt ten aanzien van Daniel over het wel of niet naleven van de religieuze gebruiken, en het gemak waarmee hij ervan afziet als het hem uitkomt. Kan iemand daar nog wat meer over schrijven?"

En dat kon:

"Het lijkt me dat het joodse verweven is in hun denken en voelen. Haar vrouwbeeld is ook verweven met haar traditionele cultuur. Zo noemt ze de tweedeling van vrouwen die op een voetstuk staan en de anderen (waar zijzelf toebehoort) die voorbestemd zijn voor het huwelijk en moederschap. Haar neiging daaruit tot zelfbestraffing. De huwelijken in de vrouwelijke lijn tot Deena zijn altijd gearrangeerd. Ook van haar moeder. Moeder kreeg van haar vader nog bedenkingen mee. 'Hij (=vader van Deena, is Pool) zal je uit het heilige land wegsleuren en je zult in een vreemd land sterven'. En dan krijgen ze uiteindelijk een dochter, Deena, die in het vreemde land Amerika woont.

Het thema gaat dan, lijkt me, over vertrouwen en wantrouwen, ontstaan uit de joodse geschiedenis. Ergens schrijft ze ook nog over haar leven rechtdoor en dan links (als ik het me goed herinner) waarbij ze dan of het Pantheon tegenkomt, of de Klaagmuur. Het feit dat Deena niets herkent van Daniels uitgestelde puberteitsacties, zelfs veracht, er niets mee wil doen, doet me denken aan een min of meer geïsoleerd leven tussen de Amerikanen. Ondanks hun contacten. Ergens wordt ook de betekenis van koosjer eten genoemd als politiek, want controlemogelijkheid, zoals vroeger de Farao's. Verder is het beeld van Deena's religieuze vader als voorbeeld van de man mijlenver verwijderd van het beeld wat Daniel (in verzet) meer en meer bij haar oproept.

Op haar terugreis speelt ze met de gedachte om gedwee een Chassied te volgen, terug naar de bekende basis, met traditionele waarden. Uiteindelijk kan ze met het bezoek aan haar oude basis op eigen kracht de zegen uit het Joodse geloof vinden voor het nieuwe land. Daarmee heeft ze vermoedelijk meer besef van haar eigenwaarde en identiteit en niet meer de onzekerheid van de goede of kwade wereld. Amerika is van vijandig (zie waarden van vorige generatie) tot haar beloofd land geworden."

Het lezen van dit boek leidde tot het ter hand nemen van het "meest gelezen" boek: de Bijbel.

"Ik heb toch nog even opgezocht waarmee ik het wilde vergelijken. 'Voor hij tot een groot en gezegend volk kon worden gemaakt moest Abraham zijn land, zijn geboortegrond en het huis van zijn vader verlaten. ‘Ga weg voor jezelf, met jezelf, in jezelf zei God en hij richtte zich tot alle mensen'."

Dat het boek niet iedereen aansprak mag uit de volgende uitgebreide reactie blijken.

"Als een eerste roman een unaniem geprezen kaskraker is, hangt het als een vloek boven het hoofd van auteurs dit in hun tweede boek opnieuw waar te maken. ‘Afstand van Amerika’ of in het Engels ‘Giving up America’ (1998) is de opvolger van The Romance Reader (1995). Het is Abraham niet meegevallen.

Kernthema van het boek is het uit elkaar vallen van het huwelijk tussen Daniel en Deena. Deena’s vader, een devote chassidische Jood die in Jeruzalem woont, heeft al voorspeld dat haar huwelijk met Daniel, een moderne orthodoxe man, geen lang en zeker geen gelukkig leven beschoren zal zijn. In het begin lijkt het paar best gelukkig bijna zeven jaar getrouwd. Vanzelfsprekend niet voor niets gekozen deze ‘7’ jaar. Er is de beroemde ‘7 years itch’, maar ook is het getal 7 heilig in o.a. het Joodse geloof. Het echtpaar heeft geen kinderen, ze zijn druk bezig met de verbouwing van hun net aangekochte droomhuis en met hun banen. Allebei zijn ze wat verder verwijderd geraakt van het traditionele jodendom, maar dat is niet bedreigend. Tot het huwelijk op zijn grondvesten gaat trillen door Deena’s vermoedens. Heeft Daniel een verhouding met Jill, zijn collega? Waar is hij op die avonden dat hij laat thuis komt? Waarom wil hij steeds dat Deena en Jill samen dingen doen?

Het grootste deel van het verhaal wordt verteld vanuit Deena’s oogpunt. We krijgen geen antwoorden op de vragen, omdat Deena de vragen niet hardop stelt. Als Abraham – toch nog onverwacht en vrij laat in het verhaal – naar Daniels versie van het verhaal overspringt wringt dat en is bovendien weinig emotioneel overtuigend. Ook hierdoor lukt het niet het beeld van het afbrokkelende huwelijk te verhelderen.

Natuurlijk, je kunt alles overgieten met een Joods sausje, met smaakkenmerken als orthodox of chassidisch, maar waar het uiteindelijk op neerkomt is of de hoofdpersonen in een boek zo zijn neergezet dat het geloofwaardige, echte mensen zijn. Met drijfveren en verlangens, angsten, onzekerheden en irrationaliteiten om maar eens wat te noemen. Deena Binet is wel zo ongeveer de ‘platste’ hoofdpersoon die je je kunt voorstellen. Veel van haar handelingen krijgen een minutieuze beschrijving (het hardlopen, het schrijfproces) met wat oppervlakkige emoties. Nergens gaat het boek de diepte in. Haar onzekerheden, haar keuzen… het deed me allemaal niets. ‘Afstand van Amerika’ is een boek waar ik snel afstand van neem.

Eisjen

april '99

                      Terug naar top pagina